Mondros’tan San-Remo’ya Avusturya Basını’nda Anadolu Türk direnişi; Panislamizm Ve Bolşevizm’in rolü

I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti ve Avusturya-Macaristan Monarşileri çok uluslu birer devlet olarak Almanya’nın safında yer almışlar ve I. Dünya Savaşı sonundaki mağlubiyetlerinin yanısıra her ikisi de çok uluslu olma özelliklerini yitirerek ortak kaderi paylaşmışlardır. Her iki monarşi de itilaf devletleri ile birer ateşkes antlaşması imzalamışlarken, Osmanlı Devleti’nin imzaladığı Mondros Ateşkesi’nden sonra Anadolu’nun itilaf devletlerince işgaline karşı hem ulusal hem de dinsel nitelikli bir direniş ve kurtuluş hareketi başlamışken Avusturya’da ne buna benzer bir direniş ne de kurtuluş savaşı söz konusu olmuştur. Bu çalışmada, Avrupa’yı yaklaşık iki yüzyıldır meşgul eden ve doğal sınırlarını aşıp Asya’nın derinliklerine kadar gelişen “Şark Meselesi” çerçevesinde; Avusturya basınının emperyalizme karşı Anadolu’daki Müslüman-Türk direnişi; bu direnişte Bolşevizm ile Panislamizm’in etkileri ve Panislamist düşüncenin ekonomik yayılma yarışındaki Bolşevik Ruslarla İngiltere tarafından araçsallaştırılmaları konu edilmiştir. Bu bağlamda, siyasi ve askeri bu gelişmelerin, itilaf devletlerinin yayılmacılığına karşı bir direniş süreci yaşamayan, İslam dinine olduğu kadar Bolşevizm’e de mesafeli duran eski müttefik Avusturya’nın basınında nasıl algılandığı ve değerlendirildiği sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır. 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkesi’nden Sevr Barışı’nın koşullarının netleştirildiği San Remo Konferansı kararlarının yankılarının sürdüğü Ağustos 1920’ye kadarki döneme ait ulusal ve bölgesel nitelikli Avusturya Basını’nın bu çalışmada akademik düzeyde ilk defa yayınlanan haber ve analiz metinlerinden yararlanılmıştır.