Fıkıhçıların Allah Algısı -Namaz Örneği

Bu çalışmada fıkıhçıların Allah tasavvuru incelenmiş ve şu temel düşüncelere yer verilmiştir: Öncelikle fıkhın ayrışma sürecinde kelam ilmindeki iman-amel ayrımının fıkha yansımaları ve bunun Allah algısına olumsuz etkisi ele alınmıştır. İbadet ve muamelat arasındaki kategorik ilişkinin netleştirilememesi sonucu ibadetlerle ilgili konuların ruhi ve duygusal boyutunun gözden kaçırılması, ibadetlerin şekilden ibaret formaliteye dönüşmesi, buna karşın muamelatın ibadet formatına yaklaşması ele alınarak Allah’a yakınlaşma duygusu ve düşüncesinin geri planda kalması irdelenmiştir. Fıkıhtaki yüzeyselleşme sorununu Gazali’nin çözme girişimi incelenerek, kendisinin başarabildiği ve başaramadığı kimi noktalar değerlendirilmiştir. Genelde fıkıhçıların, özelde Gazali’nin sorunun çözümünü Kur’an’ın deruni içeriğinde aramak yerine, mutasavvıflara havale etmesi, tarikata indirgenen mistik akımlarınsa konuyu ölçüsüz yorum alanına çekerek sorunu daha da derinleştirmesi irdelenmiştir. Sonuç olarak Kur’an ve sünnette yer alan çok önemli kavramların İslam âlimlerince göz ardı edilerek imkâna dönüştürülememesine dikkat çekilmiştir.