تبیین نقش حکم‌رانی در توسعه نظام نوآوری فناورانه اینترنت اشیا در ایران

استفاده فراگیر از فناوری اینترنت اشیا به‌عنوان یکی از فناوری­های دیجیتال ذیل انقلاب صنعتی چهارم، وابستگی حیاتی به این فناوری طی سال­های آینده را به سطح بسیار بالایی خواهد رساند. علیرغم ظهور و بروز فرصت‌های بی‌نظیر برای رشد و توسعه اجتماعی و صنعتی ناشی از به‌کارگیری این فناوری، در صورت برخورد انفعالی کشورها با این امر، تهدیدهای بسیار جدی مانند نقض حریم خصوصی، ایمنی و امنیت عمومی و امثال آن در برابر ما قرار خواهد گرفت. در این پژوهش، با تکیه‌بر رویکرد توصیفی-پیمایشی در تحلیل تاریخی تحقیق و توسعه‌اینترنت اشیا در ایران، طی تقریبا یک دهه اخیر، به تبیین نقش حکم­رانی و ارتباط کارکردهای آن از منظر سیاست‌گذاری، تنظیم­گری، تسهیل­گری، و تأمین‌کنندگی پرداخته شده است. به طور خاص، فرایندهای کلیدی در نظام نوآوری اینترنت اشیا مانند توسعه و انتشار دانش، تجربه‌های کارآفرینانه، بسیج منابع، شکل‌گیری بازار، اثرگذاری در مسیر تحقیق، کسب مشروعیت، و ایجاد آثار خارجی مثبت، مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا یافته­های پژوهش پس‌ از انجام 21 مصاحبه عمیق با نمایندگانی از اجزای ساختاری نظام نوآوری اینترنت اشیا، شامل بازیگران، نهادها، شبکه‌ها، و توسعه‌دهندگان دانش و محصولات، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفته است. از مهم‌ترین نتایج این پژوهش، می‌توان به کشف و تبیین ارتباط مستقیم، معنی‌دار، و قابل‌توجه میان کارکردهای حکم­رانی با شاخص‌های احصاکننده فرایندهای کلیدی و هفت­گانه موجود در نظام نوآوری اینترنت اشیا کشور اشاره نمود. موضوعی که افق تحقیقاتی نوین و ادبیات قابل‌توجهی در اختیار پژوهشگران علاقه‌مند به این حوزه قرار می­دهد، و نیز راهکارهای عملی برای سیاست‌گذاران توسعه فناوری در سطح کشور به همراه دارد.