مطالعه پایداری عملکرد شکر سفید ارقام چغندرقند (Beta vulgaris L.) در کشت زمستانه
سابقه و هدف: آب مهمترین عامل محدودکننده زراعت چغندرقند در ایران است. زراعت پاییزه چغندرقند در اقلیمهای خشکی مانند ایران در مقایسه با کشت بهاره، میزان آب کمتری مصرف نموده و میتواند گزینه مناسبتری برای بهرهگیری از بارندگیهای پاییزه و زمستانه و مقابله با بحران کمبود آب باشد. به نظر میرسد انتقال...
Gespeichert in:
Veröffentlicht in: | تولید گیاهان زراعی 2023-06, Vol.16 (2), p.1-22 |
---|---|
Hauptverfasser: | , , , , , |
Format: | Artikel |
Sprache: | per |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Volltext |
Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
Zusammenfassung: | سابقه و هدف: آب مهمترین عامل محدودکننده زراعت چغندرقند در ایران است. زراعت پاییزه چغندرقند در اقلیمهای خشکی مانند ایران در مقایسه با کشت بهاره، میزان آب کمتری مصرف نموده و میتواند گزینه مناسبتری برای بهرهگیری از بارندگیهای پاییزه و زمستانه و مقابله با بحران کمبود آب باشد. به نظر میرسد انتقال زراعت چغندرقند از بهاره به پاییزه باعث خواهد شد که علاوه بر مصرف آب بسیار کمتر در این نوع کشت و نیز افزایش کارایی مصرف آب، برای کشاورزان صرفه اقتصادی قابل توجهی داشته و بهسرعت رواج یابد؛ اما کشت پاییزه در بسیاری از مناطق با مشکلاتی مواجه است. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کشت زمستانه بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند اجرا شد.مواد و روشها: آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی 11 رقم زودرس چغندرقند در مناطق جوین، تربتجام و مغان به ترتیب به مدت یک (1399-1398)، دو (1399-1398 و 1400-1399) و سه (1398-1397، 1399-1398 و 1400-1399) سال زراعی انجام گردید. بهمنظور مطالعه تأثیر برهمکنش ژنوتیپ- محیط و شناسایی ژنوتیپهای با پایداری عمومی و خصوصی، از روشهای تجزیه پایداری AMMI و MTSI استفاده شد.یافتهها: نتایج تجزیه واریانس مرکب بر اساس مدل AMMI مؤید تأثیر معنیدار اثرات اصلی محیط و رقم در سطح احتمال یک درصد بود. برهمکنش میان آنها نیز تفاوت آماری معنیداری در سطح احتمال یک درصد نشان داد. تجزیه اثرات ضربپذیر مدل AMMI مؤید آن بود که دو مؤلفه اول در سطح احتمال یک درصد معنیدار هستند و مجموعاً 20/75 درصد از تغییرات برهمکنش ژنوتیپ- محیط را تبیین مینمایند. بایپلات حاصل از میانگین عملکرد و اولین مؤلفه اصلی برهمکنش ژنوتیپ- محیط مؤید برتری ارقام FDIR19B4028 و مودکس، به دلیل دارا بودن عملکرد شکر سفید و پایداری بالا بود. بر اساس نتایج بایپلات حاصل از دو مؤلفه اول، میان ارقام با محیط مغان در سالهای 1400 و 1399 سازگاری خصوصی قابل ملاحظهای وجود نداشت، اما در مقابل بین محیط مغان در سال 1398 با رقم مودکس، تربتجام در سالهای 1400 و 1399 به ترتیب با ارقام آسیا و SVZD2019 و جوین با رقم SVZC2019 سازگاری خصوصی بسیار بالایی مشاهده شد. رقم کادموس از سازگاری عمومی برخوردار بود. بر اساس نتایج شاخص MTSI، رقم SVZD2019 در رتبه نخست و ارقام FDIR19B4028، دراووس و FDIR19B3021 در رتبههای بعدی ایدهآلترین ارقام پایدار از نظر تمامی صفات مورد مطالعه قرار گرفتند.نتیجهگیری: بهطور کلی چهار رقم SVZD2019، FDIR19B4028، دراووس و FDIR19B3021 برای کشت زمستانه توصیه میشود. نتایج بهدستآمده مبین آن است که توسعه کشت زمستانه چغندرقند مسلماً یکی از راهکارهای مهم برای استفاده از بارندگیهای فصلی و صرفهجویی در مصرف آب میباشد، در این رابطه در کشت زمستانه چغندرقند، انتخاب رقم مناسب نقش بسیار مهمی دارد، بهطوری که بر اغلب ویژگیهای کمی و کیفی تأثیر میگذارد. |
---|---|
ISSN: | 2008-739X 2008-7403 |
DOI: | 10.22069/ejcp.2023.20425.2521 |