TARİH ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN HARİTALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yeni nesillere ve geleceğin entelektüeli olacak gençlere tarih şuurunun verilmesi eğitim programlarının önemli işlevlerinden biridir. Milletlerin ileriye yönelik hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde, geçmişte yaşanan tecrübelerin gelecek nesillere aktarılmasında tarih derslerinin çok önemli bir işleve sahip olduğu bilinmektedir. Tarihi olaylar bir mekân üzerinde geçmektedir. Bir tarihi olayın öğretilebilmesi olayın geçtiği mekân şartlarının bilinmesini de gerektirmektedir. Mekân şartlarının bilinmesi ise coğrafya ile ilgilidir. Dolayısı ile tarih ve coğrafya bir birini destekleyen alanlardır. Dünyanın herhangi bir yerinde gelecekte tarih olacak bir olay cereyan ediyorsa bunun mekânla ve dolayısıyla coğrafya ile ilgili bir yönü mutlaka bulunmaktadır. Bundan hareketle tarihi olay öğretilirken bu olayda, olayın şekillenmesi, gelişmesi ve sonuçlanmasında etkili coğrafi şartların mutlaka bilinmesi gerekir. İçinde yaşadığımız zaman diliminden geçmişe bakarak öğrendiğimiz tarihi olaylar hem zamanla hem de mekânla ilgilidir. Tarihi olayların zamanla ilgili kısmı kronolojik cetvellerle öğretilmeye çalışılmaktadır. Tarihi olayların mekânla ilgi yönü ise haritalarla ilişkilendirilerek öğretilmektedir. Dolayısıyla tarihi olayların açıklanmasında kullanılan haritalar tarih öğretiminin en önemli araçlarından biridir. Haritalar vasıtası ile tarihi olaylar mekânla ilişkilendirilmekte, ezber ve hikâye olmaktan çıkmaktadır. Bu araştırmada ortaöğretim tarih ders kitaplarında yer alan ve tarihi olayların açıklanmasında kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri ve araç gereç kullanımı ile tarih öğretiminde kullanılan haritaların etkililiği üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Orta öğretim tarih ders kitaplarındaki haritalar, tarih atlasları ve duvar haritaları doküman analizine tabi tutularak tarih öğretiminde kullanılan haritaların tarihi olayın geçtiği coğrafi şartları yansıtıp yansıtmadığı, bu konudaki etkililiği sorgulanarak, tarihi olayların açıklanması ve tarih öğretiminde kullanılan haritalarla ilgili tespit edilen sorunlar tartışmaya açılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tarih, Tarihi Olay, Mekân Algısı, Coğrafya, HaritaAN EVALUATION OF MAPS USED IN HISTORY EDUCATIONAbstract: One of the important functions of educational curriculums is to give the history consciousness to next generations and young people who will become the intellectuals of the future. It is known that history lessons have a very