HACI BEKTÂŞ-I VELİ’NİN ULÛHİYET ANLAYIŞI

Allah’ı bilmek, tanımak ve tanıtmak, ancak onun isim, sıfat ve fiillerini incelemekle mümkün olabilir. Allah’a ait niteliklere ilahi sıfatlar denilmektedir.Ehl -i Sünnet kelamcıları gibi Hacı Bektaşı Veli de kendisinin ulûhiyet anlayışını ortaya koyarken Allah’ın bilinmesi gereken yönlerine temas eder. Bunlar Allah’ın zatı ya da varlığı, isimleri, sıfatları ve fiilleridir. Ona göre de bu yönlerin iyi bilinmesi Allah’ın tanınıp, bilinmesini kolaylaştıracaktır. Hacı Bektaş-i Veli, insanın Allah’ı bilişini, onun kendi nefsini bilmesiyle de ilişkilendirmektedir. Bu yaklaşıma göre Allah’ı bilmek, insanın kendini bilmesiyle başlamaktadır. Allah’ın bilinmesinde hareket noktası insandır. İnsanın benlik bilgisi Tanrı bilgisinin başlangıcı olmaktadır. Onun Tanrı’nın isim ve sıfatlardan olan Rahmân ve Rahîm’e yüklediği mana, kendisinden önce yaşamış İslam bilginlerinin anlayış biçimiyle örtüşmektedir. İslam kelamcılarının Allah anlayışlarına ilişkin olarak tartıştıkları konulardan birisi de Allah’ın inananlar tarafından görülüp görülemeyeceğidir. Hacı Bektaş-ı Veli Allahın rızasını kazanmış bireylerin Allah’ın cemalini görebileceği inancındadır. Bu anlayışıyla da onun Ehl-i Sünnet’in görüşünü paylaştığı ortaya çıkmaktadır.