İbn Teymiyye’nin el-Cevâbü’s-sahîh İsimli Eserindeki Kitâb-ı Mukaddes Metinlerinin Yorumu (Doktora Tezi)

İbn Teymiyye’nin el-Cevâbü’s-sahîh isimli eserindeki Kitâb-ı Mukaddes Metinlerinin Yorumu(Doktora Tezi, Nottingham Üniversitesi, Teoloji ve Dînî Bilimler Fakültesi, İslâmî İlimler Anabilim Dalı, İngiltere, 2019) adlı çalışmada meşhur Hanbelî âlim İbn Teymiyye’nin (ö. 1328) el-Cevâbü’s-sahîh li-men beddele dîne’l-Mesîhisimli reddiyesinde Kitâb-ı Mukaddes âyetlerini nasıl yorumladığı analiz edilmektedir. İbn Teymiyye bu reddiyeyi anonim bir Hristiyan mektubu olan ‘Kıbrıs Halkından Mektup’ isimli esere cevaben kaleme almıştır. Hristiyan yazarın Kıbrıs Halkından Mektup’u ve İbn Teymiyye’nin el-Cevâbü’s-sahîh’i sadece 14. yüzyılın dinler arası polemik yazışmaların edebi örnekleri olmayıp aynı zamanda Hristiyan ve Müslümanların birbirlerinin kutsal metinlerini nasıl anlayıp okuduklarına ışık tutan eserlerdir. Kıbrıs Halkından Mektup’un Hristiyan yazarı İslâm’ın putperest Araplara gönderilmiş bir din olduğunu ve bu nedenle Hristiyanlığın hâla geçerliliğini koruduğunu ve Kur’ân’ın da Hristiyan inanç ve doktrinlerini tasdik ettiği yönündeki iddialarını ispata çalışırken Kur’ân’dan birçok âyeti alıntılamakta ve yeniden yorumlamaktadır. Diğer taraftan, İbn Teymiyye de benzer bir şekilde Hristiyan yazarın bu iddialarını reddetmek ve Hristiyanların kendi kutsal metinlerini yanlış tefsir ettiklerini ortaya koymak için Kitâb-ı Mukaddes âyetlerini Kur’ân ve hadis metinleri ışığında yeniden yorumlamaktadır. Her iki reddiye yazarı da argümanlarının uygunluğuna göre Kitâb-ı Mukaddes ve Kur’ân’ı kendi teolojik pozisyonlarının ışığında metinlere yeni anlamlar kazandıracak ve yorumlayacak şekilde metinler arası okuma ve tefsir etme metodu geliştirmişlerdir. Bu iki reddiyenin metin okuma metotları analiz edildiğinde el-Cevâbü’s-sahîhve Kıbrıs Halkından Mektupdinler arası polemik eserlerin hermenötik karakterlerine dair önemli hususları da ortaya koymaktadır. Bu çalışmada hususiyetle İbn Teymiyye’nin Kitâb-ı Mukaddes tefsirinde ne tür bir hermenötik metot izlediğini ortaya koymak için Kitâb-ı Mukaddes âyetlerini nasıl anlayıp yorumladığı araştırılmaktadır.Çalışmada ayrıca İbn Teymiyye’nin Kitâb-ı Mukaddes hermenötiğinin kendinden önceki dönem ve kendi zamanındaki yorumlara nispetle farklılık ve benzerliklerini ortaya koymak için farklı dönemlerden olmak üzere meşhur beş Müslüman âlimin polemik eserlerindeki Kitâb-ı Mukaddes âyetlerinin yorumlanması da incelenmektedir. Bu çerçevede ilk dönem polemik eserlerine örneklik etmesi bakımından Alî b. Sehl Rabben et-Taberî’nin (ö.247/865