Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele’ye desteği
Osmanlı Devleti I. Dünya Harbi’nde yenilince Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak ağır şartlar kabul etmek zorunda kalmıştır. İstanbul Hükümeti işgallere sessiz kalmayı tercih ederken 3. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gönderilen Mustafa Kemal Paşa, buradaki görevini bırakarak kurmayları ile Sivas Kongr...
Gespeichert in:
Veröffentlicht in: | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 2022, Vol.2022 (101), p.351-374 |
---|---|
1. Verfasser: | |
Format: | Artikel |
Sprache: | ger ; tur |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Volltext |
Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
Zusammenfassung: | Osmanlı Devleti I. Dünya Harbi’nde yenilince Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak ağır şartlar kabul
etmek zorunda kalmıştır. İstanbul Hükümeti işgallere sessiz kalmayı tercih ederken 3. Ordu Müfettişi
olarak Samsun’a gönderilen Mustafa Kemal Paşa, buradaki görevini bırakarak kurmayları ile Sivas
Kongresi’ne giden süreci başlatmıştır. Kongrede alınan kararlar doğrultusunda Erzurum Kongresi’nde
oluşturulan Temsil Heyeti komutasında tüm direniş örgütleri tek çatı altında toplanmış ve Mustafa
Kemal Paşa ile kurmaylarına toplumun her kesiminden büyük destek gelmiştir. Bu bağlamda Millî
Mücadele’ye dergâhların verdiği destek yadsınamaz. Bu zorlu süreçte Hacı Bektaş Veli Dergâhı ve
Kırşehir halkı da üzerine düşen görevi yerine getirmiş ve Millî Mücadele tarafında yer almıştır. Bu
konuda Hacı Bektaş Çelebisi Cemaleddin Efendi ve Hacı Bektaş Postnişini Salih Niyazi Dedebaba,
“Alevi Bektaşi” topluluklarının desteğinin sağlanmasında önemli bir görev üstlenmiştir. Her ikisi de
Mustafa Kemal Paşa ve heyetini dergâhta saygı, sevgi ile karşılayarak her ne şartta olursa olsun Millî
Mücadele saflarında yer alacaklarını bildirmişlerdir. Zira Veliyeddin (Veled) Çelebi “Alevi Bektaşi”
halk nüfusundan oluşan bir grupla “Mücahidîn-i Mevleviye Taburunu” kurarak Millî Mücadele’de
cephede yerini almıştır. Nitekim Mustafa Kemal Paşa’nın zafer kazanacağına Çelebi ailesinin
inancı tamdır ve 1919 yılı sonlarında Cemalettin Çelebi ve Mustafa Kemal Paşa arasında geçen bir
konuşmada Cumhuriyet’in ilanı bile konuşulmuştur. Daha sonraki süreçte dergâh’ın verdiği destek
neticesinde Mustafa Kemal Paşa, Çelebi Cemaleddin Efendi’yi birinci Meclise mebus seçmiştir.
Ancak Çelebi Cemaleddin Efendi Mecliste sadece iki yıl görev aldıktan sonra Cumhuriyet’i
göremeden 1922 yılında vefat etmiştir. Bu çalışmada arşiv kayıtları ile inceleme araştırma kaynakları
doğrultusunda Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele’ye verdiği destek, Kırşehir Alevi ile
Bektaşi halkının Millî Mücadele ile Mustafa Kemal Paşa cephesine yaklaşımı, Mustafa Kemal
Paşa’nın Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nı ziyareti, Kırşehir’in Sivas Kongresi’ne delege göndermesi ve
1919 seçimlerine giden süreç ele alınmıştır. Özellikle Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nı’nın şekillendirdiği
askeri tablo ve siyasetin Kırşehir’deki durumu arşiv kayıtlarına göre değerlendirilmiştir. |
---|---|
ISSN: | 1306-8253 2147-9895 |
DOI: | 10.34189/hbv.101.001 |