تأثیر دور آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد رویشی و زایشی ریحان (Ocimum basilicum L.) در منطقه‌ بیرجند

به منظور مطالعه سطوح آبیاری و نیتروژن بر عملکرد رویشی و زایشی ریحان، آزمایش مزرعه ای در بیرجند (منطقه مود) در بهار و تابستان سال 1389 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت اصلی به دور آبیاری با دو سطح هفت و چهارده روز و کرت فرعی به مقدار نیتروژن با چهار سطح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (به صورت اوره) اختصاص داشت. نتایج آنالیز واریانس داده ها نشان داد که سطوح آبیاری و کود نیتروژن بر اغلب صفات مورد مطالعه ریحان تأثیر معنی داری داشتند. عملکرد دانه با دور آبیاری هفت روز 5/34 گرم بر مترمربع بود که نسبت به دور آبیاری 14 روز حدود 4/18 درصد افزایش نشان داد. بیشترین عملکرد دانه در سطوح 150 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد که نسبت به شاهد 1/36 و 4/29 درصد بیشتر بود. عملکرد رویشی کل (3/153 گرم بر مترمربع) در مدار آبیاری یک هفته حدود 6/14 درصد نسبت به آبیاری هر دو هفته (8/133 گرم بر مترمربع) افزایش نشان داد. کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین زیست‌توده کل را ایجاد نمود و کمترین آن در سطوح صفر و 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به‌دست آمد. تعداد سنبله در بوته فقط تحت تأثیر کاربرد سطوح کود قرار گرفت. تیمارهای آبیاری و کود نیتروژن اثری بر وزن دانه ریحان نداشتند. با افزایش دور آبیاری از یک هفته به دو هفته عملکرد برگ ریحان از 4/144 به 119 گرم در مترمربع (معادل 3/21 درصد) کاهش یافت. با افزایش میزان کاربرد کود نیتروژن عملکرد برگ و بخش رویشی روند افزایشی نشان دادند.