ارزیابی کارایی مقادیر مختلف سه علف‌کش اتال‌فلورالین، تریفلورالین و پند‌یمتالین در کنترل علف‌های‌هرز مزارع سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.)

سابقه و هدف: یکی از متداول‌ترین روش‌های کنترل علف‌های‌هرز در مزارع سیب‌زمینی دنیا و ایران، کنترل شیمیایی است. علف‌کش‌های مورد استفاده در زراعت سیب‌زمینی در دنیا شامل متری‌بوزین، پاراکوات، پندی‌متالین، ریم‌سولفورون، EPTC، سولفوسولفورون، اتال‌فلورالین، تریفلورالین، پندی‌متالین، پروسولفورکارپ، متولاکلر و اگزادیارژیل می‌باشند. علف‌کش‌های ثبت شده سیب‌زمینی در ایران، شامل متری‌بوزین و پاراکوات می‌باشند. به دلیل محدود بودن علف‌کش‌های ثبت شده در ایران از نظر تعداد علف‌کش، زمان کاربرد، تعداد و تنوع محل عمل، این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی علف‌کش‌های اتال‌فلورالین، تریفلورالین و پندی‌متالین در کنترل علف‌های‌هرز مزرعه سیب‌زمینی و تأثیر بر عملکرد و اجزای عملکرد آن انجام شده است. مواد و روش‌ها: آزمایشی مزرعه‌ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آلاروق اردبیل در سال 1392 انجام شد. آزمایش به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و با استفاده از رقم آگریا اجرا شد. علف‌‎کش های مورد مطالعه اتال‌فلورالین (سونالان، امولسیون 33%) در دزهای (125/0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 4 لیتر در هکتار)، علف‌کش پندی‌متالین (استومپ، امولسیون 33%) در دزهای (25/0، 5/0، 1، 2، 4 و 6 لیتر در هکتار) و علف‌کش تریفلورالین (ترفلان، امولسیون 48%) در دزهای (125/0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 4 لیتر در هکتار) بودند؛ همچنین دو تیمار عدم کنترل علف‌های‌هرز و کنترل کامل علف‌های‌هرز به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نمونه‌برداری علف‌های‌هرز در 20 و 60 روز پس از سمپاشی انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بالاترین درصد کاهش زیست توده کل علف‌های‌هرز در 20 روز بعد از سمپاشی، به ترتیب در دزهای 4، 6 و 4 لیتر در هکتار اتال‌فلورالین، پندی‌متالین و تریفلورالین به‌دست آمد. در حالی‌که در 60 روز بعد از سمپاشی مقادیر 6، 4 و 4 لیتر در هکتار علف‌کش-های پندی‌متالین، اتال‌فلورالین و تریفلورالین بیش از 82 درصد زیست توده کل علف‌های‌هرز را کاهش دادند. مطلوب‌ترین تیمار از نظر کاهش زیست توده سلمه‌تره در 20 و 60 روز بعد از اعمال تیمار، مقدار 6 لیتر در هکتار پندی‌متالین بود که به ترتیب با مقادیر 4، 4 و 4 لیتر در هکتار اتال‌فلورالین، تریفلورالین و پندی‌متالین در یک رده‌ی آماری قرار داشت. کاربرد مقدار 4 لیتر در هکتار اتال‌فلورالین در 20 و 60 روز بعد از اعمال تیمار، بیشترین درصد کاهش زیست توده تاج‌خروس ریشه‌قرمز را ایجاد کرد که به ترتیب باعث کاهش 97 و 91 درصدی زیست توده تاج-خروس ریشه‌قرمز شد. بعد از وجین کامل علف‌های‌هرز، مطلوب‌ترین تیمار از نظر عملکرد تک بوته و عملکرد کل غده، در تیمار 4 لیتر در هکتار پندی‌متالین بود که توانست بیش از دو برابر، عملکرد تک بوته و عملکرد کل غده را افزایش دهد. نتیجه‌گیری: کاربرد مقادیر 6 و 4 لیتر در هکتار پندی‌متالین و اتال‌فلورالین، بالاترین درصد کاهش زیست توده علف‌های‌هرز را در 20 و 60 روز بعد از سمپاشی ایجاد کرد. کا