Horasân Valisi Ḳuteybe b. Müslim el-Bâhilî İle İlişkilendirilen Katliam ve Zulüm İddiaları

Kuteybe b. Müslim el-Bahilî (ö. 96/715), Emevîler döneminin önde gelen askerbürokratlarındandır. O, Horasan valiliği boyunca Ţohâristân ve Mâverâünnehir topraklarındaki Emevî hakimiyetini sağlamlaştırmış, Kaşgar'ı da alarak devletin sınırlarını Çin'e kadar genişletmiştir. Fethettiği topraklarda yürüttüğü İslamlaştırma faaliyetleri ise büyük önem arz eder. Çünkü Türklerin İslam dini ile yoğun ilişkileri onun dönemine rastlamaktadır. Denilebilir ki Kuteybe, Türklerin İslamiyet'i yakından tanıyıp müslüman olmalarında önemli bir paya sahiptir. Hatta Çin imparatoruna bir davet heyeti gönderdiği de bilinir. Ancak bütün bu başarılarına rağmen Kuteybe hakkında ülkemizde yapılan akademik çalışmaların bir elin parmağını geçmediği görülür. Son dönemlerde yapılan bazı çalışmalarda ise onun askeri faaliyetleri esnasında çeşitli katliamlar gerçekleştirdiği, halka zulmettiği, şehirleri yakıp-yıktığı, sahtekâr, hilekâr ve güvenilmez bir kişi olduğu yönünde iddialar ön plandadır. Çalışmada temel kaynaklar esas alınarak, yöneltilen ithamların haklılık payının olup-olmadığı araştırılacaktır. Aslında her alanda olduğu gibi bu hususta da yapıcı tenkitlerin konunun aydınlatılıp anlaşılmasında olumlu katkı sağlaması beklenir. Fakat birtakım mülahazalarla Kuteybe üzerinden Emevîler dönemi fetih hareketlerinin manipüle edilmek istenmiş olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.