پرسش‌های حساس در پیمایش و تکنیک‌های مواجهه با آن

نظرسنجی‌ها راهی مطمئن و قدرتمند برای جمع‌آوری اطلاعات و آگاهی از نظرها، پنداشت‌ها، گرایش‌ها و حتی باورها و ارزش‌ها و به‌طور کلی آگاهی از چگونه اندیشیدن اذهان عمومی هستند. پرسش‌های حساس را می‌توان پرسش‌هایی دانست که پاسخگو در برابر آنها احساس آسیب‌پذیری می‌کند. از این‌رو با توجه به اهداف پژوهشی لازم است در مطالعات افکارسنجی ابتدا مجموعه آگاهی‌های لازم در مورد جامعه مورد بررسی، بویژه از نظر ویژگی‌های فرهنگی و میزان آگاهی‌های عمومی درباره موضوع مورد مطالعه بررسی و تحلیل شود. نتایج معتبر و قابل اتکا و تفسیر‌پذیر، در گرو پیش‌بینی حساسیت‌ها و اعتراض‌های احتمالی در پاسخگویان نمونه مورد بررسی است. چگونگی مواجهه با موضوعات حساسیت‌برانگیز در پرسش‌های باز و پرسش‌های بسته با گزینه‌های انتخابی محدود، ملاحظات خاص خود را دارند. به نظر می‌رسد در جامعه‌های آماری مختلف و با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، نوع و درجه حساسیت‌ها متفاوت است و در نتیجه ضرورت کسب اطلاعات مقدماتی درباره جامعه مورد بررسی برجسته می‌نماید. در این مطالعه قصد داریم، ضمن شناسایی خطاهای ناشی از پرسش مستقیم موضوعات حساس، به معرفی فنون، شیوه‌ها یا راهکارهایی بپردازیم که در عین پرسیدن پرسش‌های حساس، کمترین خطا و انحراف در نتایج فراهم آید.