واکنش فیزیولوژیکی گیاه کرچک (Ricinus communis L) به کاربرد کودهای زیستی و سوپرجاذب تحت شرایط تنش کم‌آبی

به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای بیولوژیکی و سوپر جاذب بر خصوصیات زراعی گیاه کرچک در تیمارهای مختلف کم­آبی آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل در مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان غربی اجرا شد. عامل اصلی سطوح آبیاری (70، 100، 130 و 160 میلی‌متر از تشتک تبخیر) و عامل فرعی شامل کاربرد ترکیب کودهای زیستی (آزوسپریلیوم، سیتروباکتر، آزوسپریلیوم + سیتروباکتر و شاهد) و سوپر جاذب (مصرف و عدم مصرف سوپر جاذب) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد بالاترین محتوی کلروفیل a و b و همچنین کارتنوئید و کمترین مقدار قند محلول، کاتالاز، مالون دی‌آلدئید و درصد پروتئین به تیمار تلقیح با سیتروباکتر و آبیاری بعد از 70 میلی­متر تبخیر اختصاص داشت، همچنین بالاترین محتوی قند محلول، پرولین و درصد پروتئین به تیمار تلقیح با آزوسپریلیوم+ سیتروباکتر و آبیاری بعد از 160 میلی­متر تبخیر اختصاص یافت. در این مطالعه کاربرد سوپرجاذب در دور آبیاری 70 میلی­متر تبخیر بالاترین محتوی کلروفیل a و b و کمترین مقادیر قند محلول، پرولین، کاتالاز و درصد پروتئین را به خود اختصاص داد، درحالی‌که بالاترین محتوی قندهای محلول، پرولین، مالون دی‌آلدئید و درصد پروتئین، در تیمار کاربرد سوپرجاذب همراه با آبیاری بعد از 160 میلی‌متر مشاهده شد. در این بررسی کاربرد هم‌زمان سوپر جاذب و تلقیح با آزوسپریلیوم بالاترین محتوی کلروفیل a، کلروفیل b، کارتنوئید، درصد پروتئین و کمترین محتوی آنزیم کاتالاز را به خود اختصاص داد، بیشترین محتوی قند محلول و کمترین مقدار مالون دی‌آلدئید در تیمار کاربرد سوپرجاذب همراه به سیتروباکتر دیده شد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر تیمار با کود زیستی و سوپر جاذب هم به‌صورت جداگانه و هم ترکیبی می­تواند راه­کاری مناسب جهت بهبود خصوصیات فیزیولوژیک کرچک در منطقه موردبررسی باشد که در طول دوره رشد درجات مختلفی از تنش کم‌آبی را تجربه می­کند.