ارزیابی ویژگی‌های مرفولوژیک، اجزای عملکرد و آنزیم کاتالاز جمعیت‌های بالنگو شیرازی (Lallemantia royleana Benth.) تحت تنش خشکی

کمبود آب، عامل محدود­کننده رشد و عملکرد گیاهان در مناطق خشک و نیمه­خشک محسوب می­شود. به­منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات مرفولوژیک و آنزیم کاتالاز جمعیت­های گیاه دارویی بالنگو شیرازی (Lallemantia royleana Benth.)، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد­شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 94-1393 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح خشکی در مرحله گلدهی به­عنوان فاکتور اصلی (پتانسیل رطوبت خاک 5/0- (شاهد)، 5/6- و 5/9- اتمسفر)، پنج جمعیت­ بالنگو شامل یک جمعیت از استان کردستان (سنندج) و چهار جمعیت از استان اصفهان (نائین، اردستان، نجف آباد و خوانسار) به­عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. بررسی نتایج نشان داد که خشکی تأثیر معنی­داری بر صفات مرفولوژیک، اجزای عملکرد (به­جز صفت تعداد فندقه در هر چرخه گل)، عملکرد دانه، درصد و عملکرد موسیلاژ، محتوای پروتئین و آنزیم کاتالاز داشت. با افزایش خشکی صفاتی مانند ارتفاع بوته، اجزای عملکرد و عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ و محتوای پروتئین کاهش پیدا کردند. تنش خشکی باعث افزایش طول ریشه، درصد موسیلاژ و آنزیم کاتالاز شد. اثر ساده جمعیت­ بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه­های فرعی، وزن تر و خشک تک بوته غیر معنی­دار شد. در بین جمعیت­های بالنگو، جمعیت نجف آباد دارای بیش­ترین عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ و اجزای عملکرد بود. بین عملکرد دانه با ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد فندقه در هر چرخه گل، وزن تر بوته، وزن خشک بوته و طول ریشه همبستگی مثبت و معنی­داری مشاهده شد. بیش­ترین همبستگی بین عملکرد موسیلاژ و وزن هزار دانه مشاهده شد. با توجه به اینکه هدف از کشت گیاه دارویی بالنگو دانه است، جمعیت نائین در پتانسیل رطوبت 5/9- اتمسفر بیش­ترین عملکرد دانه را داشت.