1960’dan Günümüze Kadarki Apartman Tipi Konutlarda Mekânsal Dönüşümün İncelenmesi; Gaziantep Örneği

Konutların mekânsal kuruluş özellikleri incelendiğinde yaşam biçimi, yapılış dönemi özellikleri, mekân kullanımları gibi birçok konuda bilgi edinmek mümkündür. Cumhuriyetin ilanı ile başlayan toplumsal hayattaki değişimler yaşam biçimi ve dünya görüşünü de değiştirmiştir. Değişen yaşam biçimiyle ilişkili olarak konut kullanımı ve konut iç mekân dizilişi değişmiştir. Bu çalışma, Cumhuriyet sonrası sosyal, kültürel ve ekonomik hayatta yaşanan değişimlerin mimariye ve konut kullanımına etkisini 1960’dan günümüz dönemine kadar Gaziantep’teki apartmanlar özelinde incelemeyi hedeflemiştir. Araştırmada, çalışma alanı kapsamında ele alınan mahallelerde cephe karakteristiklerine bakılarak on iki apartman tipi konut fotoğrafları çekilerek tespit edilmiştir. Tespit edilen apartman adresleri ve ada, parsel bilgileri belirlenerek mimari projelerine ulaşmak için Gaziantep Belediyesi İmar Müdürlüğü arşivinde detaylı bir araştırma yapılmıştır. Projelerin onay/ruhsat tarihleri dikkate alınarak 1960’den günümüz dönemine kadar 20’şer yıllık dönemlere ayrılarak projeler gruplandırılmıştır. Tespit edilip mimari projelerine ulaşılan on iki apartman tipi konut için detaylı analiz tablolarının hazırlanması ve dönemsel olarak karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. Bu tablolarda konutların, ada-parsel bilgileri, yapı nizamı, taban alanı kat sayısı, kat alanı kat sayısı, bağımsız ünite sayısı gibi genel karakteristik bilgilerinin yanı sıra, mekânların analizine yönelik olarak mekân türleri, mekân sayıları, toplam kullanım alanları, erişim grafiği ve şematik diyagramından meydana gelmektedir. Gaziantep kenti özelinde apartman tipi konut yapıları planlama ve tasarım sürecinin, temel ilkelerini ve geçirmiş olduğu değişim-dönüşüm sürecini tarihsel arka plana dayalı olarak analiz etmeyi amaçlamayan bu araştırma sonucunda, apartman yapılarında tipolojik değişikliklerin yaşandığı tespit edilmiştir. Plan şeması, erişim grafiği ve alansal büyüklükler açısından bakıldığında dönemler arasında bir değişim yaşandığı görülmüştür. _________________________________________________________________________________Analysis of Spatial Transformation of Apartment Type Houses From 1960 Till Today: Gaziantep CaseAbstractWhen the spatial structure characteristics of the houses are examined, it is possible to obtain information about life style, construction period features, use of space. The changes in the social life, started with the proclamation of the Republic, have changed the way of life and the worl