شناسایی قابلیت‌ها و شایستگی‌های علمی دانشگاه تبریز برمبنای ظرفیت‌های اجتماعی، شناختی و فکری آن

هدف: هدف از انجام این پژوهش ارائه روش‌شناسی کاربردی برای شناسایی قابلیت‌ها و شایستگی‌های علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بر اساس ظرفیت‌های مکشوف به واسط ترسیم ساختار اجتماعی، فکری و شناختی آنهاست. برای ملموس‌شدن این روش کار، از داده‌های دانشگاه تبریز در وبگاه علوم در این راستا استفاده شد.روش‌شناسی: جامعۀ پژوهش حاضر کل انتشارات محققانی با وابستگی سازمانی دانشگاه تبریز (به نام‌های مختلف و متنوع از جمله University of Tabriz, Tabriz University, Azarabadegan University) در مجلات نمایه‌شده در نمایۀ استنادی علوم مؤسسۀ اطلاعات علمی (پایگاه کلرویت انلیتیکس) در بازۀ زمانی 1973 تا آخرین روزهای سال 2016 است. با توجه به حجم انبوه ارجاعات، استنادات، و اطلاعات کتابشناختیِ مقالات سعی شد در همه شبکه‌های ایجادشده به‌منظور شناسایی ساختار اجتماعی، شناختی و فکری 50 گروه (نویسنده، مجله، دانشگاه، کشور، واژه، دسته موضوعی، اثر مورد استناد، نویسنده مورد استناد، و مجله مورد استناد) برتر به‌صورت هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شوند.یافته‌ها: از جمله یافته‌های این پژوهش ترسیم، شناسایی و تحلیل ساختار فکری، اجتماعی و شناختی برون‌دادهای علمی دانشگاه تبریز در راستای شناسایی سرمایه‌های انسانی، فکری و علمی این دانشگاه در جهت اقدام برای توسعه مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی در راستای سرمایه‌گذاری بر اساس مزیت‌های رقابتی شناسایی شده بود. بررسی ساختار اجتماعی حاکم بر برون‌دادهای علمی این دانشگاه، نشان داد که این ساختار را می‌توان با شبکه‌ای با تراکم 009/0 و 60 تیم کاری نشان داد که بهترین آنها در حوزه‌های موضوعی شیمی تجزیه، شیمی کاربردی، مهندسی برق، فیزیک و پلیمر فعال هستند. همچنین بررسی ساختار شناختی حاکم بر برون‌دادهای علمی این دانشگاه نشان داد که بر مبنای این ساختار می‌توان 19 تخصص و قابلیت علمی را در سطح این دانشگاه شناسایی کرد. در نهایت یافته‌های این پژوهش از منظر ساختار فکری نیز نشان داد که این ساختار را می‌توان بر اساس شبکه‌ای با 61 تخصص مستقل نشان داد. تخصص‌های برجسته شناسایی‌شده در این ساختار به‌ترتیب متعلق به حوزه‌هایی چون الکترومغناطیس، رنگ‌زدایی و ترمودینامیک هستند.نتیجه‌گیری: دانشگاه تبریز دارای مزیت‌های رقابتی بالقوه‌ای از نظر اجتماعی و علمی است که می‌تواند آن را به یک دانشگاه قدرتمند و اثربخش تبدیل کند.