تحلیل توزیع زمانی و مکانی ابرناکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی و توزیع مکانی پوشش کلی ابرناکی در حوضه‌ی آبریز دریاچه‌ی ارومیه می‌باشد. به منظور رسیدن به اهداف این تحقیق از داده‌های مشاهداتی پوشش کلی ابرناکی در 5 ایستگاه منتخب هواشناسی و از محصول پوشش کلی ابرناکی (CFFCM) سنجنده مودیس(ترآ و آکوا) استفاده شد. مقادیر ابرناکی مشاهداتی منطبق بر استاندارد ایکائو (ICAO) به پنج کلاسۀ آسمان بدون ابر، کمی ابری، قسمتی ابری، نیمه‌ابری و تمام ابری طبقه‌بندی ‌شده و به بررسی تغییرات ابرناکی پرداخته شد. همچنین به منظور بررسی ارتباط بین پوشش کلی ابرناکی با عناصر بارش، دما، تبخیر و ساعات آفتابی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که در منطقه مورد مطالعه اغلب آسمان صاف (7/28%) و کمی ابری (9/23%) است و تنها در حدود 30 درصد از موارد شرایط نیمه‌ابری و تمام ابری مشاهده می‌گردد. در بررسی روند فراوانی رخداد هر یک از کلاسه­های ابرناکی مشخص شد که در اغلب موارد روند افزایشی در کلاسه­های صاف و کمی ابری و در مقابل روند کاهشی در کلاسه‌های نیمه‌ابری و تمام ابری رخ داده است. مطالعه ضرایب همبستگی بین پوشش کلی ابرناکی با پارامترهای اقلیمی نشان داد رابطۀ مستقیم و معنی­داری بین ابرناکی با بارش سالانه و رابطه معکوس با دما، تبخیر و ساعات آفتابی وجود دارد که این رابطه در مورد دمای سالانه ضعیف­تر از بقیۀ پارامترها بوده و همچنین رابطه­های ایجاد شده با داده­های مشاهداتی منطقی­تر از داده­های ماهواره­ای است. بررسی پراکندگی مکانی میانگین ابرناکی فصلی نشان داد ابرناکی در فصل زمستان و پاییز با فصل بهار و مخصوصاً تابستان متفاوت است. بالاترین مقدار ابرناکی زمستانه (تابستانه) در نیمه جنوبی (شمالی) حوضه آبریز دریاچه ارومیه مشاهده می‌گردد و این چینش با جریان­های همدیدی فصلی و پراکندگی ارتفاعات انطباق دارد.