کمّی سازی روابط بین عملکرد دانه و تنوع زیستی گیاهی با متغییرهای اقلیمی و عوامل مدیریتی(مطالعه موردی: مزارع کلزای شهرستان گرگان)
سابقه و هدف: کلزا (L. Brassica napus) به عنوان یکی از مهمترین گیاه روغنی، سومین منبع تامین کننده روغن و کنجاله در جهان میباشد. در حالی که بخش عمدهای از روغن نباتی مورد نیاز کشور از خارج تامین میشود، این گیاه با داشتن عملکرد مناسب و سازگاری با مناطق مختلف اقلیمی، میتواند نقش مهمی در افزایش تولید...
Gespeichert in:
Veröffentlicht in: | تولید گیاهان زراعی 2021-09, Vol.14 (3), p.65-84 |
---|---|
Hauptverfasser: | , , , , |
Format: | Artikel |
Sprache: | per |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Volltext |
Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
Zusammenfassung: | سابقه و هدف: کلزا (L. Brassica napus) به عنوان یکی از مهمترین گیاه روغنی، سومین منبع تامین کننده روغن و کنجاله در جهان میباشد. در حالی که بخش عمدهای از روغن نباتی مورد نیاز کشور از خارج تامین میشود، این گیاه با داشتن عملکرد مناسب و سازگاری با مناطق مختلف اقلیمی، میتواند نقش مهمی در افزایش تولید روغن و کنجاله مورد نیاز کشور ایفا کند، هرچند قابلیت تولید دانه و درصد روغن در ارقام کلزا، تحت تاثیر شرایط محیطی و مدیریت زراعی قرار میگیرد. بنابراین شناخت ارتباط بین شاخصهای تولید محصول و متغییرهای محیطی و مدیریتی برای دستیابی به عملکرد پایدار ضروری به نظر میرسد. هدف از این پژوهش کمّیسازی روابط بین متغییرهای اقلیمی و عوامل مدیریتی با تنوعزیستی گیاهی و عملکرد دانه کلزا در مزارع شهرستان گرگان بود.مواد و روشها: این مطالعه بهصورت پیمایشی در 58 مزرعه شهرستان گرگان در سال زراعی 95-1394 انجام شد. اطلاعات مدیریتی هر مزرعه از قبیل سابقه کشاورزی، نوع تناوب زراعی، میزان مصرف کودهای شیمیایی و سموم، نوع ادوات خاکورزی، میزان بذر مصرفی، ادوات سمپاشی، ادوات کاشت و سایر اطلاعات بهرهبرداران، در قالب پرسشنامه و از طریق مصاحبه چهره به چهره با کشاورزان جمعآوری گردید. همچنین عملکرد هر مزرعه ثبت شد. برای جمعآوری اطلاعات هواشناسی مورد نیاز این مطالعه، از ایستگاههای بارانسنجی و همدیدی مستقر در سطح استان گلستان استفاده شد. این دادهها از اداره کل هواشناسی استان گلستان تهیه شدند. متغییرهای اقلیمی مورد مطالعه عبارت بودند از: بارش سالانه، دمای سالانه کمینه، دمای سالانه بیشینه و دمای متوسط سالانه. سپس دادهای جمعآوری شده در محیط Excel آمادهسازی شدند. در گام بعدی به منظور تعیین ارتباط بین عملکرد و تنوع زیستی گیاهی با عوامل اقلیمی و مدیریتی، از تحلیل تطبیقی RDA در نرمافزار Canocoنسخه 5/4 استفاده شد.یافتهها: نتایج نشان داد عوامل مدیریتی از قبیل سابقه کشاورز، استفاده از کودپاش، استفاده از کود فسفر، نوع رقم (هایولا)، کود پتاسیم، کود نیتروژن، خاکورزی با دیسک و مصرف کود دامی تأثیر زیادی بر عملکرد دانه داشتند. زیرا این عوامل زاویه نزدیکتری با بردار عملکرد کلزا داشتند. اما عواملی مانند، آتش زدن بقایای محصول قبل، کودپاشی بصورت دستی، استفاده از رقم آر جی اس، کاشت بذر بهصورت دستی و خاکورزی با گاوآهن برگرداندار، اثر معکوس بر عملکرد کلزا داشتند. در بین عوامل اقلیمی بارش سالانه، مهمترین عامل اقلیمی تاثیر گذار بر عملکرد دانه بود، در حالیکه سایر عوامل مانند دماهای متوسط، بیشینه و کمینه نسبت به عامل بارش، از اثرگذاری کمتری برخوردار بودند. همچنین دامنه تغییرات شاخصهای تنوع شانون، سیمپسون و عکس سیمپسون به ترتیب، 2/2-9/0، 46/0-11/0 و 9/4-1/2 محاسبه شد. براساس خروجی نرم افزار Canoco ، متغییر بارش سالانه بر شاخصهای تنوع زیستی گیاهی در مزارع کلزا تأثیر مثبتی داشت.نتیجهگیری: بطور کلی براساس ن |
---|---|
ISSN: | 2008-739X 2008-7403 |
DOI: | 10.22069/ejcp.2022.18807.2400 |