ارزیابی میزان آسیب‌پذیری شبکه معابر شهری در برابر زمین‌لرزه (نمونه موردی: شهرک باغمیشه تبریز)

بعد از وقوع زلزله، کارایی شبکه ارتباطی به علت فروریختن ساختمان‌ها و احتمال بسته شدن مسیرها به شدت کاهش می‌یابد. شهر تبریز به عنوان پنجمین شهر پرجمعیت ایران (طبق سرشماری سال 1390) به خاطر واقع‌شدن روی پهنه‌های لرزه‌خیز و چند گسل فعال همیشه با معضل طبیعی وقوع زلزله روبرو بوده است که در این میان شهرک باغمیشه جزو آسیب‌پذیرترین نقاط شهر از نظر قرارگیری در مجاورت گسل‌های فعال شهر است و از سوی دیگر به دلیل نوساز بودن این شهرک و ساخت‌وساز صورت گرفته، یکی از سؤال‌های اساسی آن است که میزان آسیب‌پذیری شبکه معابر به کار رفته در آن در هنگام زلزله چه مقدار است. این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بوده است و در این راستا در مقاله حاضر ابتدا معیارهای مؤثر در آسیب‌پذیری معابر شهری که عبارتند از درجه محصوریت، تعداد گره‌ها، قوس معابر، فاصله از مراکز خطر، شیب، مقاومت خاک، گسل و کیفیت سازه‌ای با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و نظرخواهی از متخصصان امر شناسایی شده و با استفاده از مدل فازی-تاپسیس میزان تأثیر هر معیار و زیر معیار مشخص شده است. سپس با استفاده از نقشه‌های پایه شهری در مقیاس 2000/1، برداشت‌های میدانی و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای هر یک از معیارها به لایه‌های اطلاعاتی مرتبط و هم نام با هر معیار مکانی جهت استفاده در محیط نرم افزار ARC GIS تبدیل شدند. در نهایت با تلفیق مدل فازی- تاپسیس و توابع همپوشانی نرم افزار ARC GIS نقشه نهایی که نشان دهنده میزان آسیب‌پذیری شبکه معابر شهرک باغمیشه است در واحد پیکسل استخراج شده است. نتایج تحقیق حاضر، نشان دهنده آن است که از کل مساحت خیابان‌ها، 6 درصد از آسیب‌پذیری بسیار بالا، 22 درصد، آسیب‌پذیری بالا، 34 درصد از میزان آسیب‌پذیری متوسط، 28 درصد از آسیب‌پذیری کم و 10 درصد از آسیب‌پذیری بسیار کمی برخوردارند.