پیش‌بینی مقادیر پارامترهای کیفی EC و TDS با استفاده از تغییرات دبی جریان رودخانه مطالعه موردی رودخانه های مهاباد چای و بالخلوچای (بایزید آباد) حوضه آبریز دریاچه ارومیه 1392-1371

مقدمه : بیش از سه دهه است که هیدرولوژیست ‌ها، استفاده از مدل‌های چندمتغیره را جهت توصیف و مدل‌سازی داده‌ های پیچیده هیدرولوژی توصیه می‌ کنند، درحالی که به تازگی اهمیت مدل‌ های چند متغیره در آب‌شناسی مطرح شده است. در واقع در مدل‌ های چند متغیره با دخالت دادن عوامل مؤثر دیگر، می‌توان نتایج توصیف، مدل‌ سازی و پیش‌بینی پارامترهای مختلف را بهبود بخشید. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، مدل‌ های چند ‌متغیره خود همبسته با میانگین متحرک هم‌زمان آرما (کارما) جهت مدل‌سازی پارامترهای EC و TDS ایستگاه‌ های جنوب دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت استفاده از مدل‌ های کارما، از سری زمانی دبی سالانه، مقادیر EC، TDS، SAR و pH مربوط به سه ایستگاه هیدرومتری کوتر، بالقچی و گردیعقوب در دوره آماری (1392-1371) استفاده شد. یافته ها: نتایج بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی رودخانه‌ های غرب حوضه دریاچه ارومیه نشان داد که در دوره آماری مورد بررسی روند دبی رودخانه‌ های مورد مطالعه در جنوب دریاچه ارومیه کاهشی بوده و در مقابل مقادیر EC و TDS روندی افزایشی را تجربه کرده ‌اند. بر اساس نتایج مدل‌سازی مقادیر EC و TDS، میزان متوسط خطا (RMSE) در مدل‌ سازی مقادیر EC در مرحله آموزش برابر باmho/cm 16/60 و در مرحله آزمایش mho/cm 13/26 و برای مقادیر پارامتر TDS در مرحله آموزش برابر با 19/84 و در مرحله آزمایش 12/71 بود. مقادیر برآورد شده از محاسبه خطا و دقت مدل تماماً در محدوده اطمینان واقع شدند. نتیجه گیری : در واقع می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در روش‌های مدل‌سازی چند ‌متغیره با در نظر گرفتن عوامل مؤثر بیشتر، می‌توان دقت مدل‌ های سری زمانی و نتایج حاصل از آنها را ارتقاء داد.