Dâvûd-i Karsî’nin Şerhu Îsâgûcî Adlı Eserinin Eleştirmeli Metin Neşri ve Değerlendirmesi

Osmanlı'nın mantık açısından verimli dönemlerinden biri sayılan XVIII. yüzyılın önemli din bilgini ve mantıkçısı Davud-i Karsî (ö. 1169/1756), özellikle Arap dili, kelâm, hadis ve mantık alanındaki çalışmalarıyla temayüz etmiştir. İmam Birgivī (ö. 981/1573) ve öğretisine özel ilgi duyması, Kahire'de uzun yıllar kalıp orada Mısır-Mağrib bölgesi ilmi geleneğini tevarüs ederek müderrislik yapmasıyla dikkat çeken Karsî'nin eserleri incelendiğinde aslında mantıkçı yönünün ne kadar güçlü ve birincil seviyede olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Ebherî'nin meşhur eseri Îsâgûcî'ye Karsî'nin yapmış olduğu şerh incelenerek değerlendirildi ve eleştirmeli metin neşri gerçekleştirildi. Karsî'nin hayatı ve eserleriyle ilgili bilgi verildikten sonra onun aslında pek çalışılmamış ve gün yüzüne çıkmamış olan on iki adet mantık çalışmasının tespit ve tanıtımını yapıldı. Karsî'nin Îsâğûcî'den başka yine meşhur olan Necmüddîn Kâtibî'nin Şemsiyye'si ve Sa'düddîn Teftâzânî'nin Tehzîbu'l-mantık'ına da şerhler yazdığı tespit edildi. Tahkiki yapılan eserin tespit edilebilen tüm nüshaları hakkında da bilgi verilerek aslında Îsâğûcî'ye alternatif bir el-Îsâğûci'l-cedîd isimli eser daha kaleme almış olan Karsî'nin, Molla Fenârî (ö. 834/1431) ve Hüsam Katî (ö. 760/1359) gibi meşhur mantıkçı şarihler karşısında mantık mevzularında kendi özgün yaklaşımları, eleştirileri ve katkıları tespit edilerek değerlendirildi.