Celiakia - domena nie tylko pediatrii

Celiakia (choroba trzewna, sprue nietropikalna) jest enteropatią zapalną jelita cienkiego o podłożu immunologicznym wywołaną nietolerancją glutenu, do której dochodzi u osób predysponowanych genetycznie. Gluten jest białkiem obecnym w ziarnach jęczmienia, żyta i pszenicy. Dotychczas uważano, że celiakia jest chorobą wieku dziecięcego. Tymczasem badania przeprowadzone w Ameryce i w Europie pod koniec XX wieku zwróciły uwagę na zwiększoną liczbę osób dorosłych, u których rozpoznaje się to schorzenie. Stwierdzenie choroby w wieku dojrzałym często jest opóźnione, gdyż jej przebieg, w przeciwieństwie do tego, jaki obserwujemy u dzieci, jest zwykle nietypowy. U dzieci objawy związane są przede wszystkim z zaburzeniami wchłaniania - obfite, cuchnące stolce, bóle brzucha, niedobór wagi. U dorosłych przebieg choroby jest często monosymptomatyczny, a objawy mogą nie być związane z przewodem pokarmowym, np. niedokrwistość, osteoporoza, niepłodność itd. Podstawę rozpoznania stanowi wykazanie obecności przeciwciał przeciw endomysium mięśni gładkich, przeciwretikulinowych i/lub przeciw tkankowej transglutaminazie, którym towarzyszą charakterystyczne zmiany histologiczne w bioptatach jelita cienkiego. Podstawą leczenia jest dieta bezglutenowa, a w przypadku jej nieskuteczności leczenie immunosupresyjne. Celem leczenia jest nie tylko uzyskanie ustąpienia objawów klinicznych i poprawa stanu ogólnego, ale również zapobieżenie szeregowi odległych powikłań, do których należą między innymi procesy nowotworowe przewodu pokarmowego.