بررسی مفهوم قلمرو کوچه به عنوان یک عنصر فرهنگی در محلات ایرانی

ارتباط دو سویة فرهنگ و فضا در معماری دوره‌های مختلف تاریخی و در جغرافیای متفاوت جهانی به سادگی مشهود است. شهر به عنوان بستر جاری زندگی، بیشترین تأثیر را از نیازهای ساکنین و هنجارهای فرهنگی می‌پذیرد. در شهرهای ایران، محله شکل سکونت رایج است. در مطالعات فراوانی ارتباط نزدیک محله و انطباق آن با فرهنگ ایرانی تبیین شده است. بنابراین ساختار محلة سنتی، مقاصد گردشگری فراوانی را در شهرهای ایران تعریف کرده است. برای به‌دست‌آوردن شناخت کاربردی از محله، در این پژوهش«کوچه» به عنوان نمایندة شبکة ارتباطی موجود در محلات شامل گذرها،کوچه‌ها، بازارچه‌ها و... در نظر گرفته شده است. سعی می‌شود با کنکاش در شکل‌گیری و اتفاقات جاری در کوچه از دیدگاه مفهوم قلمرو، این فضا به عنوان معماری حاصل از تأثیر فرهنگ و نیازهای اجتماعی وقت بررسی و معرفی شود.در اینجا مفهوم قلمرو به عنوان بستر به‌وجود آورندة ارتباطات و تعاملات در بازه‌ای از شخص و اجتماع به‌کار گرفته می‌شود. فرض بر این است که ساماندهی فضایی کوچه برای به‌وجودآمدن ارتباطات اجتماعی و همزمان خلوت مطلوب و پاسخ به خواسته‌های فرهنگی ساکنین از طریق مفهوم عینی و ذهنی قلمرو در کنار ماهیت کارکردی آن حادث ‌شود. این مفهوم در انطباق با کالبد برنامه‌ریزی نشدة کوچه‌ها، ظرفیت‌های فضایی ممکن برای ایجاد و بروز رفتارهای قلمروی و جمعی و تبدیل فضای عام کوچه به خرده فضاهایی با کاربری‌های خاص و در اختیار گروه‌هایی متفاوت به وجود می‌آید.