طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی

شناخت راز و رمزهای بقای مجتمع‌های زیستی مانند زیست‌بوم‌های پایدار و سازوکارهای بومی در معیشت پایدار این جوامع می‌تواند روزنه‌ای برای دستیابی به توسعه‌ پایدار روستایی باشد. در این پژوهش روستای هجیج به‌عنوان نمونه‌ای از یک منطقه‌ بومی و هدف گردشگری با داده‌های طبیعی و فرهنگی بسیار، به‌صورت کیفی با کاربرد روش نظریه‌ بنیانی مبتنی بر رویکرد ترکیبی، کاربردی و اکتشافی موردمطالعه قرار گرفت تا بتوان راز این ماندگاری را کشف کرد.در این راستا 53 نفر سرپرست خانوار از 171 خانوار این روستا (با جمعیت 571 نفر) به شیوه‌ نمونه‌گیری هدفمند با رویکرد زنجیره‌ای مورد مصاحبه‌ عمیق نیمه ساختارمند قرار گرفتند. علاوه بر آن، از مشاهده مستقیم، بررسی اسناد و تجارب شخصی نیز بهره گرفته شد. سپس، نتایج تحلیل محتوا گردید. با کدگذاری محوری و طی روند خط سیر داستانی از 4 مقوله، 20 زیر مقوله و 132 مفهوم، الگوی پارادایمی مطالعه به‌عنوان الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار هجیج ارائه شد. الگوی مبتنی بر نتایج، نشان داد که مردم این روستا با بهره‌گیری از مجموعه‌ای از داشته‌های طبیعی، اجتماعی، انسانی، فیزیکی، دانش بومی و فرهنگی، راهبردهای متنوعی را برای نگهداری زیست‌بوم خود از دیرباز در پیش گرفته‌اند. اما هجوم پیامدهای منفی و عنصرهای مداخله‌گر، زندگی این الگوی پایدار را در زمان کنونی به خطر انداخته که نیازمند توجه جدی است.