بررسی برخی از شاخص‌های تغذیه‌ای هیبریدهای تجارتی کرم ابریشم در پنج سن لاروی

شاخص‌های تغذیه‌ای نقش مهمی در بهره‌وری اقتصادی پرورش کرم ابریشم دارند. به منظور برآورد شاخص‌های تغذیه‌ای کرم ابریشم هیبرید ایران از شش هیبرید 32×31 (A)، 31×32 (B)، 104×103 (C)، 103×104 (D)، 110×107 (E)، و 107×110 (F) که در حال حاضر در ایران تکثیر و عرضه می‏شود استفاده شد. آمیخته‌های فوق در سه دوره پرورشی بهار 1382، بهار 1383 و پاییز 1383 در سنین چهارم و پنجم لاروی پرورش داده شدند. پارامترهای اندازه گیری شده شامل غذای مصرفی، مدفوع تولیدی، غذای هضمی، قابلیت مصرف، قابلیت هضم، نسبت برگشتی (مدفوع تولیدی/غذای مصرفی)، افزایش وزن لارو،5 ECI به وزن لاروی (ضریب تبدیل غذایی) و 6 ECD به وزن لاروی (ضریب تبدیل غذای هضم شده) بودند. نتایج بطور واضح نشان دادند که مصرف، هضم و راندمان استفاده از غذا به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر ژنوتیپ و سن هیبرید قرار می‌گیرند. هیبریدهای E و F در مرحله کرم جوان (سنین 1 تا 3) و نیز در سنین 3 و 4 به‌طور معنی‌داری برگ توت کمتری مصرف کردند. میزان مصرف غذا در فصل پرورشی یکسان در سال‌های مختلف به‌طور معنی‌داری متفاوت بود. همچنین این شاخص تغذیه‌ای بر حسب فصل پرورش تفاوت زیادی داشت. در سنین 1 و 3 بالاترین مصرف غذا در دوره پرورشی بهار و در سایر سنین در دوره پرورشی پاییز مشاهده شد. میزان مصرف غذا تحت تأثیر طول سن لاروی قرار داشت و خصوصیت فوق نیز متأثر از شرایط محیطی و بویژه فصل پرورش بود. هیبریدهای E و F از نظر قابلیت هضم در تمامی سنین لاروی به‌طور معنی‌داری در سطح برتری نسبت به سایر هیبریدها قرار داشتند. مقایسه نتایج آمیزش‌های مستقیم (هیبریدهای A، C و E) و معکوس (هیبریدهای B، D و F) برای شاخصهای قابلیت مصرف و قابلیت هضم در سنین کرم جوان در هر سه دوره پرورشی نشان می‌دهد که در بیشتر موارد این شاخص‌ها در هیبریدهای با پایه مادری چینی کمتر از پایه مادری ژاپنی است؛ ولی در سنین 4 و 5 این رابطه برعکس است، یعنی در هیبریدهای با پایه مادری چینی بیشتر از پایه مادری ژاپنی است. نتایج فوق بیانگر تفاوت شاخص‌های تغذیه‌ای در هیبریدهای مختلف کرم ابریشم بوده و بر لزوم توجه به تولید این هیبریدها بر اساس خصوصیات تغذیه‌ای تأکید می‌کند.