بررسی تنوع زیستی کشاورزی شهرستان گچساران و تأثیر عوامل اقلیمی بر آن

تنوع‏زیستی از مؤلفه‏های مهم ارزیابی پایداری سیستم‏های کشاورزی است. همگام با افزایش یا کاهش تنوع‏زیستی، فراهمی خدمات اکوسیستمی در کشت‏بوم‏ها نیز تغییر می‏کند. متخصصان کشاورزی عوامل متعددی را بر تغییر سیستم‏های کشاورزی تأثیرگذار می‏دانند. در این مطالعه، سیستم‏های کشاورزی دو منطقۀ کوهستانی حفاظت‏شده و کوهپایه‏ای‏دشتی در جنوب ‏غرب ایران از چشم‏انداز تنوع‏زیستی کشاورزی بررسی شده است. از لحاظ غنای‏گونه‏های زراعی، منطقه دشتی‏کوهپایه‏ای (میانگین 35/4 گونه در برابر 25/3 در منطقه کوهستانی) و از نظر گونه‏های باغی، منطقۀ کوهستانی حفاظت‏شده (میانگین 76/2 در برابر 9/0 گونه در منطقه دشتی) وضعیت بهتری داشتند. شاخص تنوع‏گونه‏ای شانون- وینر برای گونه‏های زراعی در روستاهای مختلف، 25/1 تا 87/1 بود که با برآوردهای پیشین در سیستم‏‏های زراعی ایران هماهنگ است. نتیجۀ آزمون رگرسیون ساده نشان داد که میانگین غنای گونه‏ای روستاها در سیستم‏های باغی با افزایش ارتفاع روستا از سطح دریا به ‏طور معنی‏داری افزایش یافت، ولی در مورد دیگر سیستم‏ها روندی مشاهده نشد. به نظر می‏رسد در منطقۀ کوهستانی، سرمایه‏گذاری برای معیشت پایدار روستایی باید بر توسعه بخش باغبانی متمرکز شود. همچنین غنای گونه‏ای باغ‏کشت، به‏طور معنی‏داری با افزایش فاصله روستاها از مراکز شهری کاهش یافت. ‏نتایج همچنین نشان داد، در مورد سیستم‏های زراعی و باغی، همبستگی مستقیمی میان غنای گونه‏ای این سیستم‏‏ها و درصد درآمد خانوارها از این بخش‏ها وجود داشته که استدلالی بر غالبیت نیافتن تک‏کشتی‏های بزرگ تجاری در این منطقه است.