امکان‌سنجی تولید بلاستوسپورهای قارچ بیمارگر Beauveria bassiana روی محیط‌های کشت مایع و ارزیابی میزان زهرآگینی آن نسبت به کنه تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae در شرایط آزمایشگاهی

در پژوهش حاضر، تأثیر استفاده از مکمل‌های غذایی مختلف بر میزان تولید بلاستوسپور قارچ بیمارگر Beauveria bassiana (Bals.) Vuill. (جدایه IRAN 1395C) مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله نخست، تأثیر عصاره فرآورده‌های کشاورزی مختلف مانند سبوس برنج، سبوس گندم، سبوس جو، سبوس ذرت و ضایعات سیب‌زمینی بر میزان تولید بلاستوسپور مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های به‌دست آمده نشان داد که محیط حاوی عصاره سبوس برنج بهترین شرایط را برای اسپورزایی فراهم نمود. سپس، مکمل‌های پروتئینی مختلف مانند پودر آب پنیر، سویا و پودر سفیده تخم مرغ با غلظت ۴ درصد به محیط کشت‌ تهیه­شده از عصاره‌ سبوس برنج اضافه شده و تأثیر آن‌ها بر میزان تولید بلاستوسپور ارزیابی شد. استفاده از این مکمل‌ها تأثیر مثبتی در افزایش میزان تولید بلاستوسپور نداشتند. در مرحله پایانی، تأثیر افزودن نمک‌های کلرید مختلف (KCl، MgCl2 و CaCl2) به محیط کشت منتخب بر افزایش میزان تولید بلاستوسپور مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به ­دست ­آمده نشان داد که استفاده از کلرید کلسیم (CaCl2) در مقایسه با سایر نمک‌های مورد مطالعه اثربخشی بیشتری در افزایش میزان تولید بلاستوسپور داشته است. سرانجام، زهرآگینی بلاستوسپورهای به­ دست ­آمده در محیط مایع و کنیدیوم‌های برداشت­شده از محیط کشت جامد نسبت به کنه تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون زیست‌سنجی نشان داد که قدرت زهرآگینی بلاستوسپورهای به ­دست ­آمده در محیط مایع (LC50 = 3.29 × 106 Blastospore/ml) اختلاف معنی‌داری با کنیدیوم‌های تولید شده در محیط جامد (LC50 = 3.23 × 106 Conidium/ml) ندارد. یافته‌های حاضر حاکی از آن است که محیط‌های کشت مایع می‌توانند در توسعه برنامه‌های تولید انبوه قارچ بیمارگر B. bassiana مورد استفاده قرار گیرند.