Mustafa Eyyûbîzâde (Ejubović) el-Mostarî’nin Eserlerinin İncelenmesi ve Arap Dili ve Belagatına Dair Üç Risalesinin Tahkiki

Osmanlı döneminin en önde gelen Bosnalı âlimlerinden birisi yüksek eğitimini İstanbul’da almış ve otuzdan fazla eser te’lif etmiş Şeyh Yuyo (Šejh Jujo) lakaplı Mustafa b. Yusuf b. Murad Eyyûbîzâde (Ejubović) el-Mostarî (ö. 1119/1707)’dir. Bu çalışmada Eyyûbîzâde’nin hayatı ile bilgilerin yanı sıra kendisi ve öğrencisi İbrahim Opijač el-Mostarî’nin verdiği bilgiler, kütüphanelerden temin edilen nüshalar, kütüphane katalogları ile diğer kaynaklardaki bilgiler karşılaştırılarak Eyyûbîzâde’ye ait olan eserler ve eserlerin çeşitli kütüphanelerde bulunan yazma nüshalarına dair detaylı bir inceleme yapılmıştır. Bu sayede Eyyûbîzâde’nin eserleri ve eserlerinin nüshalarına dair kaynaklardaki eksiklik ve yanlışlıklar tespit edilerek düzeltilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Eyyûbîzâde’nin Arap dili ve belagatına dair az hacimli üç risalesinin incelemesi yapılarak tahkikli metinleri verilmiştir. Risâle fî Beyâni İctimâʻi’l-İstiâreti’l-Tebeiyye meʻa’t-Temsîliyye adlı ilk risale, et-Teftâzânî ve es-Seyyid eş-Şerîf el-Curcânî arasında Emir Timur’un sarayında gerçekleşen meşhur münazaranın konusu olan Bakara suresi 5. ayette istiâre-i temsiliyye ve istiâre-i tebeiyyenin bir arada bulunup bulunamayacağına dair ihtilaf hakkındadır. Risâle fi Kevni’l-Cumle Mutlakan Haberan li’l-Mubteda’ adlı ikinci risale, et-Teftâzânî ve es-Seyyid eş-Şerîf el-Curcânî arasındaki ihtilaflardan bir diğeri olan inşâ cümlesinin te’vil olmadan haber olup olamayacağına dair ihtilaf hakkındadır. Risâle fî mâ Kâle el-Kuhistânî an İrâbi İbareti ”Kitâbi’t-Tahâre” adlı üçüncü risale, el-Ḳuhistânî’nin Camiʻu’r-Rumûz Şerhu Muhtasari’l-Vikâye adlı şerhinde ”Kitâbi’t-Tahâre” ifadesinin i‘râbına dair yaptığı açıklamalar hakkındadır.