جداسازی و شناسایی 10 سویه باکتری گشاینده ی پتاسیم، فسفر و آهن از خاک پیرامون ریشه های سیب زمینی در استان همدان

چکیدهسابقه و هدف: نزدیک 98 درصد پتاسیم خاک به ریخت کانی‌هایی است که برای گیاهان فراهم نمی‌باشد. از سوی دیگر، کاربرد پیوسته‌ی کودهای شیمیایی دارای پیامدهای ناخواسته برای زیستگاه‌های گوناگون است. ریزجانداران اسیدزا می‌توانند سیلیکات‌های کانی دارای پتاسیم را دگرگون کرده و پتاسیم فراهم برای گیاهان رها کنند. این پژوهش با هدف جداسازی و شناسایی باکتری‌های گشاینده‌ی پتاسیم ، فسفر و آهن از خاک پیرامون ریشه‌های سیب‌زمینی از کانی‌های آن‌ها (سیلیکات‌های پتاسیم، تری کلسیم فسفات و هماتیت) با هدف ساخت کود زیستی از باکتری‌های افزاینده رشد گیاه انجام شد. مواد وروش‌ها: باکتری‌های گشاینده‌ی پتاسیم از خاک پیرامون ریشه ‌های سیب‌زمینی جداسازی شدند. جدایه‌ها برای بررسی توان رها سازی پتاسیم از سه کانی بیوتیت، موسکویت و فلدسپات پتاسیم به گونه کیفی با کشت نقطه‌ای و بر پایه پیدایش هاله روشن ، و یا دگرش رنگ کشتگاه الکساندروف ، گزینش شدند. سپس برای برآورد توان کمی جدایه‌ها در رها سازی پتاسیم، آن‌ها در کشتگاه آبکی الکساندروف کشت شد. برای بررسی توان گشایش کانی تری کلسیم فسفات جدایه‌ها همانند بالا ولی از کشتگاه پیکوفسکیا بهره‌گیری شد. برای ارزیابی توان گشایش آهن نیز از کشتگاه پیکوفسکیای بهبود یافته با کانی هماتیت بهره‌گیری شد. این پژوهش برای رهاسازی پتاسیم به گونه آزمایش فاکتوریل با طرح کاملا تصادفی انجام شد که در آن گونه کانی بکار رفته در سه سطح (موسکویت، بیوتیت و فلدسپات پتاسیم) فاکتور نخست و 30 جدایه باکتری فاکتور دوم بود. برای رهاسازی فسفر و آهن طرح کاملا تصادفی بود و تنها توان 30 جدایه با کاربرد یک کانی(تری کلسیم فسفات یا هماتیت) آزمون شد. آنالیزهای آماری با نرم افزار SAS انجام شد. جدایه‌ها، با بهره‌گیری از روش‌های ریخت شناسی، آزمون بیوشیمیایی و مولکولی بررسی و شناسایی شدند. سپس 10 جدایه برتر شناسایی شده و آزمون‌های توان، افزایندگی رشد گیاه در آنها آزمون شد.یافته‌ها: از 30 جدایه با توان رهاسازی پتاسیم، فسفر و آهن، 10 جدایه‌ی برتر جداسازی و شناسایی گردیدند. بررسی‌های فلیم فتومتری نشان داد که پتاسیم رها شده با جدایه‌ها در کشتگاه دارای بیوتیت میان 18/647 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت شاهد تا 16/5416 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت جدایه 10 و در کشتگاه دارای موسکویت دار میان68/148میلی گرم بر کیلوگرم در جدایه شماره 21 تا 36/2026 میلی گرم بر کیلوگرم در جدایه شماره 10 و در کشتگاه دارای فلدسپات پتاسیم میان 76/132 در کشت جدایه 7 تا 88/534 میلی گرم بر کیلو گرم در کشت جدایه 19 بود. اندازه فسفر گشوده شده از کانی تری کلسیم فسفات میان 85/3582 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت شاهد تا 42/37011 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت جدایه 25 بود. اندازه آهن گشوده شده از کانی هماتیت میان 830 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت جدایه 33 تا 66/2661 میلی گرم بر کیلوگرم در کشت جدایه 4 بود. رهاسازی پتاسیم در این پژوهش از کانی بیوتیت بیشتری