İMÂM-I ÂZAM EBÛ HANÎFE’NİN AKILCI YÖNTEMİNİN (RE’YCİ) BAŞLICA NEDENLERİ VE DÜŞÜNCELERİNİN OLUŞTUĞU İLMÎ ORTAM

İslam hukuk tarihinde akılcılık denildiğindeakla ilk gelen şahsiyet kuşkusuz Ebû Hanîfe’dir.Ebû Hanîfe’nin akılcılığı aklınbilginin kaynağı olması anlamında de- ğil, nasların yorumlanmasında akla biçilenrolün diğer mezheplere göre daha fazla olması manasındadır.Ebû Hanîfe, kişilik özelliklerinin,entelektüel birikiminin, toplumsal hayatın içinde olmasının, mensubu olduğubilimsel geleneğin hocalarabağlılık özelliği taşımasının, mezhep içi hükümlerdebütünlük ve tutarlılık arayışının ve bir takım çevresel faktörlerin sonucuolarak nasların yorumlanmasında akılcı (reyci) bir tutum izlemiş ve bu özelliğiile temayüz etmiştir. Bunun sonucuolarak da ictihad faaliyetlerindekıyas ve istihsan gibi aklı kul- lanmayı gerektiren yorumlama biçimleriniyoğun birşekilde kullanmıştır.