شناسایی موضوعات پرکاربرد تولیدات علمی حوزه "ارتباطات علمی" با استفاده از روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی موضوعات پرکاربرد تولیدات علمی حوزه‌ ارتباطات علمی نمایه‌شده در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس طی سال‌های 2000-2017 می‌باشد. روش‌شناسی: در پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوای کمی و با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگانی بهره گرفته شده است. جهت ترسیم نقشه‌های مورد نیاز از نرم‌افزار تحلیل شبکه UCInet و Bibexcel استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 3108 مقاله نمایه‌شده در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس، در حوزه‌ ارتباطات علمی می‌باشد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که Thelwall M درمجموع از نظر بهره‌وری و کارایی و همچنین شاخص‌های خانواده اچ، در میان پژوهشگران این حوزه بیشترین امتیاز را کسب کرده و می‌توان گفت تأثیرگذارترین پژوهشگر حوزۀ ارتباطات علمی است. یافته‌ها همچنین نشان دادند که از نظر هم‌رخدادی واژگان دو کلیدواژه دسترسی آزاد و ارتباطات علمی بیشترین فراوانی را در حوزۀ ارتباطات علمی داشته‌اند. یافته‌های مربوط به خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی به روش «وارد» نیز منجر به شکل‌گیری پنج خوشه در این حوزه گردید که از مهم‌ترین خوشه‌ها می‌توان به «علم و ارتباطات»، «دسترس‌پذیری علم» و «سنجش علمی» اشاره نمود. نتیجه‌گیری: نتایج نمودار راهبردی نشان داد که خوشه «دسترس‌پذیری علم» جز خوشه‌های بالغ و مرکزی به حساب می‌آید و نقش محوری و اساسی در حوزۀ ارتباطات علمی دارد، همچنین خوشه «سنجش علمی» جزء خوشه‌های مرکزی ولی توسعه‌نیافته این حوزه می‌باشد. درنهایت موضوعات در حال ظهور مثل «تحویل مدرک» و «دسترسی آزاد به انتشارات» که به بحث دسترس‌پذیربودن علم در شکل‌های مختلف می‌پردازند مورد کنکاش پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است