مقایسه ی ابرکارایی از طریق تکنیک تحلیل پوششی داده ها و نسبت های مالی در بانک های بورسی ایران

هدف: کارایی یک مفهوم اقتصادی است که عملکرد طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی را در حوزه‌های مختلف یک بخش اقتصادی نشان می‌دهد. در مطالعاتی که از تکنیک مرزی تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) استفاده می‌شود، اغلب رابطه‌ی بین برآورد کارایی با شاخص‌های کلیدی عملکرد مورد آزمایش قرار نمی‌گیرد. این درحالی است که DEA از ابزارهای مناسب و کارا در زمینه‌ی سنجش و ارزیابی بهره‌وری است. با این وجود، برآورد رابطه‌ی کارایی با معیارهای عملکرد مالی پذیرفته‌شده، می‌تواند فعالیت‌های الگوبرداری، تصمیمات قیمت‌گذاری و نظارت قانونی را هدایت کند.روش‌شناسی پژوهش: در این مقاله فرمول ابرکارایی DEA در دو مدل سودآوری، مورد آزمایش قرار می‌گیرد. چهار نسبت خالص درآمد بهره به کل دارایی‌ها، سود پس از مالیات به کل دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و وام‌های غیرجاری به کل دارایی‌ها، با مدل سودآوری توسعه‌یافته و همچنین نرخ رشد دارایی‌ها در مدل سودآوری اصلی برپایه‌ی متغیرهای کمکی در تحلیل پوششی داده‌ها محاسبه شده اند.یافته ها: در این تحقیق فرمول ابرکارایی DEA در دو مدل سودآوری، برای 15 بانک به مدت دو سال مورد آزمایش قرار می‌گیرد. همبستگی به‌دست‌ آمده به‌طورکلی پایین است. با این حال، چهار نسبت خالص درآمد بهره به کل دارایی‌ها، سود پس از مالیات به کل دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و وام‌های غیرجاری به کل دارایی‌ها در مدل EPM و نرخ رشد دارایی‌ها در مدل CPM دارای ارتباط قابل‌توجهی با برآوردهای کارایی هستد. درنهایت، نتایج به کیفیت اعتباری ضعیف در بانک‌های ایرانی در سال‌های 1396-1397 اشاره دارد.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این تحقیق، برای نخستین بار ماهیت ارتباط کارایی با شاخص‌های کلیدی عملکرد برآورد شده است. تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها به منظور شناسایی هدفمند معیارهایی برای تحلیل نسبت‌های مالی مورد استفاده قرار گرفته است.