Ortaöğretimde okul terki ve sosyal sermaye: Nitel bir araştırma

Öğrencileri okul terkine iten nedenlerin belirlenmesi ve bunlara yönelik önlemlerin alınması eğitim sistemlerindeki öncelikli sorun alanlarından biridir. Bu çalışmanın amacı okul terkinin nedenlerini sosyal sermaye bağlamında incelemektir. Bu doğrultuda herhangi bir örgün lisede eğitim görürken okulu bırakarak açık liseye kayıt yaptırmış öğrencilerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla veriler toplanmıştır. Verilerin analizi sonucunda öğrencinin içinde bulunduğu aile, okul ve topluluk olarak üç alanda kurduğu sosyal ağlar, bu ağlar içinde yer alan kişiler arası güven ve bu ağlarda benimsenen norm ve değerlerden oluşan sosyal sermayenin okul terki sürecinde nasıl bir rol oynadığı incelenmiştir. Bu doğrultuda bulgular aile, okul ve topluluk sermayesi olarak üç başlık altında sunulmuştur. Buna göre özellikle ailenin okula katılımı, okulun aileye katılımı, öğrenci-öğretmen ilişkileri gibi konularda yaşanan sorunların ve okul içi ve dışındaki arkadaş gruplarının olumsuz etkisi gibi sosyal sermaye bağlantılı nedenlerin öğrencinin okul terki sürecinde ön plana çıktığı ifade edilebilir. Bunun sonucunda boylamsal çalışmaların yapılarak okul terki risk gruplarının belirlenmesi, ailenin okula katılımında rehberlik hizmetinin daha işlevsel hale getirilmesi ve özellikle okul terki riskinin yüksek olduğu eğitim kurumlarında akran sosyal sermayesinin olumsuz sonuçlarını en aza indirmek için özellikle akademik personelin öğrenciler ile etkileşimlerinde azalan güveni yeniden sağlayarak öğrencilerin beklentilerini daha kolay anlayabilecekleri yakın sosyal ağlar kurmaları önerilmiştir.