İsa Mesih’in çarmıhtaki yaraları: Hıristiyanlıkta stigmata anlayışının tarihsel gelişimi ve türleri

Kafasında dikenli taç, el ve ayaklarında çiviler ve göğsündeki mızrak yarasıyla “Haça Gerilmiş Nasıralı İsa Mesih”, Hıristiyanları yüzlerce yıldır meşgul etmiş ve etmeye de devam etmektedir. Bütün Hıristiyan inancı, sembolleştirilen bu olay ya da “günahkâr insanlığın kurtuluşu için kendisini çarmıhta feda eden İsa Mesih” merkezinde dönmektedir. Hıristiyanlığa göre İsa Mesih çarmıhta insanlık için kendini kurban ederken ıstırap çekmiş ve buna bağlı olarak bedeninde birtakım yaralar oluşmuştur. Hıristiyanlarda, özellikle de Katoliklerde, Mesih’in bu yaralarının, seçilmiş kimseler üzerinde kendiliğinden veya kişinin İsa’yla kurduğu manevî bağlılık veya meditasyon yoluyla ortaya çıkabileceği kanaati hakimdir. Bu çerçevede makalemizde; tarihte suçlular, esirler, köleler ve günahkârlar gibi farklı grupları damgalama manasında kullanılan, ancak Hıristiyanlıkla birlikte İsa Mesih’in çarmıhtayken bedeninde oluşan yaraları ve bu yaraların Tanrı’nın bir inayeti olarak seçilmiş kişilerin vücudunda ortaya çıkmasıyla ilişkilendirilen “Hıristiyanlıktaki stigmata” konusu üzerinde durulacaktır. Mesih’in söz konusu yaraları, Hıristiyanlarca günahın varlığını ortadan kaldırma, Tanrı’nın insana karşı ilahî sevgisi ve kurtarıcı eylemi, yoksulların acılarını hafifletme ve inananlar için besin kaynağı gibi farklı şekillerde yorumlamıştır. Bu yorumların yanı sıra, Mesih’in bütün hayatı, özellikle de çarmıhtaki ıstırabı ve bedenindeki yaralar, örnek alınması veya taklit edilmesi gereken bir olay olarak kabul edilmiştir. Zira bu yönüyle Mesih, “model kurtarıcı” olarak görülmüş ve ilk yüzyıllardan itibaren Hıristiyanlar, onun çarmıhtaki ıstırabını hissetmeye ve yaralarını örnek alarak bedenlerinde oluşturmaya çalışmıştır. Bu bağlamda İsa Mesih’i kendisine örnek alan Pavlus’un, Galatyalılar 6:17’deki “… Çünkü ben İsa'nın yara izlerini bedenimde taşıyorum” şeklindeki ifadesi Hıristiyanlıktaki stigmata anlayışının ortaya çıkmasında ve yayılmasında etkili olmuştur. Pavlus’un zikredilen sözü, Marius Victorinus ve Jerome gibi bazı Kutsal Kitap yorumcuları tarafından bazen İsa’nın bedenindekine benzer fizikî yaralar, bazen onun Mesih’in mesajını yayarken muhaliflerinden gördüğü sıkıntı ve zulümler, bazen de her ikisi olabileceği şeklinde yorumlanmıştır. Onun sözleri farklı biçimlerde yorumlansa da Hıristiyanlarca Pavlus, Mesih’in stigmatasını taşıyan ilk kişi olarak kabul edilmiş ve onu yüzyıllar sonra 1224’de Asissili Francis ve daha başkaları takip etmiştir. Hıristiyanlıktaki stigmatanın