Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme

Soğuk Savaş’ın ardından belirsizliğe savrulan Orta Doğu rejimleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) önderliğindeki uluslararası koalisyonun 2003’te Irak’a yaptığı müdahaleyle çözülme sürecine girmiş, 2011 isyanlarıyla toplumsal dönüşüme ve taleplere cevap verememiş ve devletler çözünmeye hatta Suriye’de olduğu gibi iflas etmeye başlamıştır. Bu süreci anlamlandırmaya yardımcı olacak pek çok unsuru Orta Doğu’da modern devletin temellerinin atıldığı, ulus-devlet inşasının somutlaştığı manda yönetimleri döneminde bulmak mümkün. Bu çalışmanın amacı, Orta Doğu’da günümüzde yaşanan etnik ve/veya dinsel çatışmaya ya da merkezi otoritenin reddine bağlı olarak yaşanan siyasi istikrarsızlığın ana kaynağının bölgedeki devlet inşası süreciyle ilgili olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma, modern devletin tanımını ve modern devlete ilişkin kuramsal tartışmaları hatırlatarak, Orta Doğu’da modern devletin kuruluş aşamalarındaki unsurları, devlet inşasının sorunlu yapı ve sürecinin günümüze çokça yansıdığı Irak ve Suriye örnekleri üzerinden incelemektedir.