Пcихологиядағы дарындылық мәселесі мен М. Мақатаевтың дарынды тұлғасы. Проблема гениальности в психологии и гениальная личность М. Макатаева

Бұл мақалада дарындылық құбылысын зерттеу мен анықтаудың әртүрлі жолдары мен М. Мақатаевтың өмірі шығармашылығы мысал ретінде қарастырылған. Біздің зерттеуіміздің міндеттері дарынды мен дарындылық феноменіне мазмұндық талдау жүргізу, дарын­ дылық белгілерін айқындау, олардың қалыптасуы мен дамуы фак­ торларын көрсету, дарынды тұлғаның жеке қасиеттерін анықтаудан тұрады. Жоғарыдағы міндеттерді шешу үшін біз белгілі ақын тұлға М. Мақатаевтың оның шығармашылығы мен өмір жолына тарихи­ психологиялық зерттеу жасауға тырысамыз. Дарындылық – шығар­ машылық күш­қуат көрінісінің жоғары дәрежесі, интеллектуалдылық пен шығармашылық қызметтің аса жоғары көрінісі. Олар адамзат өміріндегі дәуірді жасайтын жаңа ерекше жасампаздықты сапалы атқаруға жағдай жасайды, әлемді тұтастай және идеяларды қабыл­ дауда түбегейлі өзгеріске алып келеді. М. Мақатаев өз шығармашы­ лығында сол дәуірдің рухы мен мақсат­ниетін жырлаған өз дәуірінің ұлы болды. М. Мақатаев үлгісінде дарындылықты анықтаудағы негіз­ гі өлшем руханилық екені дәлелденді. В статье рассматриваются различные подходы к определению и исследованию феномена гениальности на примере жизни и твор­ чества М.Макатаева. Задачи нашего исследования состояли в про­ ведении содержательного анализа феномена гения и гениальности, выделении критериев, факторов ее формирования и развития, выяв­ лении личностных характеристик гениальной личности. Решение указанных задач опирается на материалы психолого­исторического исследования личности признанного гения – М.Макатаева, его твор­ чества и жизненного пути. Гениальность – это наивысшая степень проявления творческих сил, высочайший уровень интеллектуального и творческого функционирования. Она позволяет создавать качест­ венно новые, уникальные творения на благо человечества, которые составляют эпоху в жизни общества, приводят к коренному сдвигу в восприятии идей и мира в целом. М.Макатаев был сыном своей эпохи, который отразил в своем творчестве ее дух и устремления. На примере М. Макатаева было доказано, что духовность является основополагающим критерием в определении гениальности.