اثر بازدارندگی از رشد پنج اسانس‎ گیاهی و دو گونه‌ قارچ آنتاگونیست Trichoderma روی برخی از گونه‌های بیماریزای گیاهی جنس Fusarium

در پژوهش حاضر، توانایی بازدارندگی از رشد میسلیومی پنج اسانس گیاهی آویشن ‏شیرازی، پونه کوهی، ترخون و دو گونه اسطوخودوس بر علیه جدایه‌های شش گونه مهم بیماریزای Fusarium شاملFusarium graminearum UM29 ، F. graminearum UM89، F. verticillioides، F. brasilicum، F. oxysporum f. sp. lentis و F. oxysporum f. sp. lycopersici و دو قارچ آنتاگونیست Trichoderma harzianum و T. viride، در پنج غلظت (75، 150، 300، 600 و 1000 میکرولیتر بر لیتر) به روش اختلاط با محیط کشت PDA مورد بررسی قرار گرفتند. اجزای شیمیایی اسانس­ ها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تأثیر بازدارندگی از رشد گونه‌های Trichoderma harzianum T447 و T. viride T125 به دو روش کشت متقابل و اثر ترکیبات فرّار آنها بررسی شد. نتایج آنالیز GC-MS نشان داد که تیمول و کارواکرول، ترکیبات اصلی اسانس آویشن شیرازی و نپتالاکتون و 1،8-سینئول ترکیبات اصلی پونه کوهی محسوب می‏ شوند. اسانس آویشن شیرازی در غلظت 300 میکرولیتر بر لیتر، رشد میسلیومی اغلب گونه­ هایFusarium مورد بررسی را به طور کامل مهار نمود. نتیجه آزمایشات کشت متقابل تیمار‌ها نشان داد بیشـترین درصد بازدارندگی در تعامل بین جدایه T. viride و قارچ بیمـاری‏زای F. brasilicum با میانگین 78/64 درصد و کمترین مقدار آن در تعامل بین جدایه T. harzianum و قارچ‌ بیماریزای F. oxysporum f. sp. lycopersici با میـانگین 52/36 درصد می­ باشد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، اسانس آویشن شیرازی و T. harzianum T447 و T. viride T125 پتانسیل بالایی در بازداری از رشد میسلیومی قارچ­ های مورد بررسی از جنس Fusarium داشتند. ارزیابی­ های گلخانه­ای و مزرعه ­ای جهت بررسی کارایی آنها در کنترل این بیماگرها ضروری می­ باشد.