A View from Immigration: Karabakh Issue in Azerbaijan Magazine

25 Eylül 2020’de Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, istihbarat teşkilatından aldığı habere dayanarak Ermenistan’ın sivillere yönelik saldırılarının olabileceğini belirtmiştir. Ve nitekim 27 Eylül 2020’de 06.00 sularında Ermenistan’ın Terter, Ağdam, Fuzuli, Cebrail gibi sivil yerleşim yerlerine saldırmasıyla İkinci Karabağ Savaşı başlamıştır. Azerbaycan saldırılara hemen karşılık vermiş ve kısa zamanda Ermeni birlikleri püskürtülmüş ve aynı gün yedi köy Ermeni işgalinden kurtarılmıştır. I. Karabağ Savaşından beri neredeyse otuz yıldır Ermeni işgalinde bulunan birçok bölge 44 günlük savaşın ardından Ermenilerden geri alınmış; Azerbaycan, topraklarına kavuşmuştur. 1980’li yılların sonlarına doğru başlayan Dağlık Karabağ sorunu Türkiye’den de yakından takip edilmiştir. 1 Şubat 1949’da Ankara’da fahri Başkan Mehmet Emin Resulzade öncülüğünde Mehmet Altunbay, Hamit Ataman ve Aziz Alput tarafından kurulan Azerbaycan Kültür Derneği, muhacerette bulunan Azerbaycan Türklerinin sesi olmayı amaçlamıştır. Çok geçmeden bir yayın organı gerekliliği hisseden dernek yöneticileri ve üyeleri, 1 Nisan 1952’de Azerbaycan isimli dergi çıkartmıştır. Dergide genel olarak Azerbaycan’ın Bolşeviklerce işgali, Azerbaycan’ın tarihi ve edebîyatı, kültürel mirası, Türkiye ve Türk Dünyasıyla ilgili makaleler, kitap tanıtım yazıları, biyografiler, şiirler, hikâyeler yayımlanmış, Azerbaycan’ın bağımsızlığı uğruna yürütülen faaliyetler dünyaya duyurulmaya çalışılmıştır. Dergide dikkat çeken bir diğer taraf da Dağlık Karabağ’la ilgili haberler, yazılardır. Ermenilerin Karabağ’ı işgal etmek istemesi, bu konuda Rus yöneticileriyle yaptıkları iş birliği, Batı ülkelerini yalanlarla yanına çekmek istemesi ve Azerbaycan Türklerine yaptığı zulümler dönemin önemli aydınları tarafından takip edilmiş; şiir, hikâye, makale, bildiriler yoluyla kamuoyunda dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızın ana eksenini, “Karabağ meselesinin ve I. Karabağ Savaşına giden sürecin Azerbaycan dergisinde nasıl ele alındığı” sorusunun cevabı oluşturmaktadır. Azerbaycan dergisinde bu konuyla ilgili yüz civarında değerlendirme yazısı, şiir, makale, hikâye tespit edilmiş, tarafımızca seçilen yazıların meselenin muhaceretteki bakışını ortaya koyması amaçlanmıştır.