Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi Tecrübesinden Geleceğe Çıkarsamalar

Cumhuriyet Dönemi; kültür, ekonomi, eğitim vb. birçok alanda farklı bilim dallarınca incelenen bir zaman dilimidir. Çalışmada Cumhuriyet Dönemi din eğitimi tecrübesinden hareketle gelecek öngörülerinde bulunulması amaç olarak belirlenmiştir. Tüketim, bireycilik, sanallaşma gibi bugünün değerler dizisine de kısmen yer verilmiştir. Tecrübe çıkarımlarında kurum ve konular biçimiyle ikili bir tasnif kullanılmıştır. Diyanet, ilahiyat fakülteleri, medrese, imam hatipler ve aile bu tecrübenin kurumsal olarak öne çıkanlarıdır. Laiklik, din dersinin statüsü, çok kültürlülük, Alevilik gibi bu dönemde öne çıkan din eğitimi başlıkları da tecrübenin bir diğer yönünü oluşturmaktadır. Cumhuriyet Dönemi din eğitimi literatürde birçok yönüyle ele alınmıştır. Dün ve bugün yaşanılanların kurum ve konu tasnifinde tecrübe odağında ele alınarak gelecek öngörülerinde bulunulması çalışmayı farklı kılan en önemli özelliğidir. Bu bağlamda kapsam Cumhuriyet Dönemindeki din eğitiminin öne çıkan kurum ve konuları ile sınırlandırılmıştır. Yalın ifadesiyle Cumhuriyet Dönemi din eğitimi tecrübesinden geleceğe taşınabilecek ilke ya da yaklaşımlar nelerdir? sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Doküman incelemesi yoluyla hem betimsel hem içerik analizleri yapılmıştır. Ulaşılan bilgi ve kavramlarla karşılaştırma, yorum ve değerlendirmelere gidilmiştir. Din eğitiminin bize özgü birçok tecrübesinin var olduğu bulgulanmıştır. Çalışmada kurumların; kuruluşu, tarihi, görev alanı vb. bilgilere; konularda da sürece değinmeden tecrübeyi oluşturan yönüne doğrudan yer verilmesi tercih edilmiştir. Dolayısıyla gelecek öngörüleri merkeze alınmış, literatürde ağırlığı oluşturan Cumhuriyet Dönemi din eğitimi başlıklandırmasında bir çalışma olmaması hedeflenmiştir. Farklılaşma ve özgünlük için bu yaklaşım özellikle tercih edilmiştir. Çıkarımın aslında bir yönüyle geçmişe dair durum tespiti içerdiğinden hareket edilmiştir. Bir konuyu derinlemesine inceleme yerine daha geniş bir perspektif sunabilmek amacıyla geniş bir konu aralığından hareket edilmiştir. Nihayetinde çalışmaya; modernizm ve bugünün değerleri ile etkileşim, dine dair, din eğitimine dair ve din eğitimi kurumlarına dair olmak üzere dört başlıkta çerçeve oluşturulmuştur. Geçmiş, Cumhuriyet Dönemi (1923-2024) ile sınırlandırılmıştır. Cumhuriyet Dönemi Tanzimat’la başlayan sürecin en önemli sonucu olarak ele alınabilir. Eğitim açısından tecrübenin ağırlıklı kısmını bu dönemin oluşturduğu da iddia edilebilir.