Charles-Xavier Sainctelette, de eerste Société belge de Géographie en de opkomst van het expansionisme in België (1869-1873)

De bijdrage behandelt een eerste poging tot oprichting van een geografisch genootschap in België in de periode 1869-1873. Dat feit is op zich helemaal niet merkwaardig. De late 19de eeuw is immers de tijd waarin dit soort verenigingen opbloeiden. Wat wél de aandacht trekt is de nadrukkelijk economisch-utilitaire benadering van de initiatiefnemer Charles-Xavier Sainctelette, die aardrijkskunde zag als een instrument waarmee men de economische expansie van de Belgische handel en industrie kon bevorderen. In die zin heeft deze studie niet alleen een wetenschapshistorisch thema, maar heeft ze tevens raakvlakken met de algemene economische geschiedenis van België en met de geschiedenis van de Belgische overzeese ondernemingen. Het artikel belicht de oorsprong en het programma van het genootschap en haar verhouding tot de toonaangevende scholen van de Franse en Duitse aardrijkskunde. Maar in dit verhaal zijn de belangen van de haven van Antwerpen en de Waalse zware industrie alsook de koloniale droom van Leopold II nooit veraf.