Natural Musk and Synthetic Musk Analogues

Wprowadzenie: Już w czasach antycznych piżmo było cenionym surowcem zapachowym, który chętnie stosowano w kosmetykach, zapewniając produktom charakterystyczny i niepowtarzalny zapach. Naturalne piżmo pozyskiwane od samców jelenia piżmowego (Moschus berezovskii, Moschus sifanicus, Moschus moschiferus) było ważnym składnikiem recepturowym tradycyjnej medycyny chińskiej i tybetańskiej. W zachowanych recepturach znajdowane są opisy piżma jako składnika preparatów złożonych, stosowanych do reanimacji, poprawy krążenia krwi i łagodzenia bólu. Z uwagi na ochronę gatunkową jeleni piżmowych wprowadzono na rynek perfumeryjny syntetyczne analogi piżma, które wykazują podobne do piżm naturalnych właściwości zapachowe z zachowaniem niższych kosztów produkcji. Obecnie, w przemyśle kosmetycznym najczęściej stosowane są galaksolid, tonalid oraz piżmo T. Cel pracy: Celem pracy jest charakterystyka piżma naturalnego oraz syntetycznych analogów piżma w aspekcie oceny bezpieczeństwa tych związków oraz ich wpływu na organizm ludzki i środowisko naturalne. Metodyka badań: W ramach pracy dokonano przeglądu baz naukowych Scopus, PubMed, PubChem, Google Scholar, Wiley Online Library, Web of Science używając słów kluczowych, takich jak natural musk, synthetic musk, muscone, galaxolide, tonalide, musk T, safety profile, environment, adverse effects, pharmacological effects, GHS classification. Jako syntetyczne analogi piżma wybrano związki nitrowe, policykliczne, makrocykliczne oraz alicykliczne. Wyniki: Syntetyczne analogi piżma różnią się właściwościami fizykochemicznymi, trwałością, zdolnością do bioakumulacji w organizmie człowieka i środowisku naturalnym oraz profilem bezpieczeństwa. Wnioski: Z uwagi na szerokie zastosowanie syntetycznych analogów piżma w wielu produktach kosmetycznych i środkach gospodarstwa domowego, zróżnicowane właściwości fizykochemiczne, zdolność do kumulacji w tkance tłuszczowej i mleku ludzkim oraz długi czas wymagany do degradacji w środowisku naturalnym, syntetyczne analogi piżma powinny być przedmiotem zaawansowanych badań, szczególnie pod kątem oceny bezpieczeństwa. Introduction: As far back as ancient times, musk was a prized fragrance raw material, eagerly used in cosmetics, providing products with a distinctive and unique scent. Natural musk extracted from male musk deer (Moschus berezovskii, Moschus sifanicus, Moschus moschiferus) was an important ingredient in recipes of traditional Chinese and Tibetan medicine. Descriptions of musk as an ingre