Sadreddin Ayni’nin Hayatı ve Eserlerine Bakış

Sadreddin Ayni (1256-1333 Ş / 1878-1954 M) 20. yüzyıl Maveraünnehri’nin modern Farsça-Tacikçe edebiyatının öncüsü olarak görülür. Eleştirmen, şair, yazar, tarihçi ve dilbilimci olup bu alanların her birinde eserler vermiş ve bunların çoğu 20. yüzyıl Maveraünnehri’nin; edebi, sosyal ve kültürel dönüşümlerine büyük katkı sağlamıştır. Ayni'nin eserlerinin çoğunda bulunan özel bakış açısı, Rus Sosyalizmi’nin spesifik tanımıyla anlam kazanır. Bu makale, eleştirel bir yaklaşımla, büyük insanın hayatı ve eserleri, onun İran'a eleştirel bakışı ve İran edebiyat camiası içindeki konumu ile ilgili birçok soruyu yanıtlamayı amaçlamaktadır. Sadreddin Ayni'nin fikirlerini ve düşüncelerini yansıtan eserleri, onun özgürlük ve bağlılık arasındaki dönüm noktasını tek bir yerde barındırır ve 1917 Rus Ekim Devrimi bu ikiliğin başlangıcıdır. Ayni’nin Yâddâşthâ ve Buhara Cellatları gibi bazı eserleri kendisinin birinci fikrî tarzına aitken; romanları, şiirleri ve makaleleri ikinci fikrî tarzına aittir.