How Disabled Persons' Participation in the Labor Force Changes Their Interaction with Disabled Associations and Foundations? ; An Example in a Public Institution

Engelli bireyler, engellilik durumları dolayısı ile istihdam sorunu ve toplumsal bir takım olumsuz tutum ve davranışlara maruz kalmaktadır. Bu sebeple yaşamış oldukları ayrımcı bakış açısına, ötekileştiren ve damgalayıcı pratiklerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu araştırma, engelli bireylerin istihdama kazandırılmasının, engelli dernek ve vakıflara katılımının etkinliğine katkı sağlayıp sağlamadığını Türkiye kamu kurumları bağlamında, açıklamaya çalışmıştır. Engel durumunun, engelli derneklerle ilişkisindeki sorunlara, toplumsal etkileşimlerdeki olumsuz deneyimleri, görme, ortopedik, zihinsel, Psikolojik rahatsızlık, süreğen hastalık engeli olan bireylerin anlatımları çerçevesinde açıklanmaya çalışılmış ve değerlendirilmiştir. Nitel araştırma tekniklerinin kullanıldığı, Bakırköy adliyesinde görevli üç görme engelli, iki süreğen hastalık, iki ortopedik engelli, bir zihinsel engelli, bir psikolojik rahatsızlığı bulunan engelli kadrosunda çalışan dokuz engelli personellerle derinlemesine mülakat ve katılımlı gözlemler yapılmıştır. Bu araştırmada engelliliğe ilişkin tartışmalardan hareketle, engellilik halinin, bireyin yaşamış olduğu toplumsal baskı ötekileştirme ve ayrımcı politikalarla ortaya çıktığı, toplumun damgalama davranışları ve tutumunun engelli bireyleri sosyal hayata katılımlarını olumsuz etkilediği ortaya çıkmıştır. Engelli bireylerin istihdamı ile sosyal hayata katılımlarını kolaylaştıran eğitim, sağlık, ve sosyal inşa sürecinde olumlu etki yaratması beklenen ve bu kapsamda hareket eden engelli dernek ve vakıflarla ilişkisine odaklanmıştır. Engelli bireylerin istihdam sorununu çözüldüğünde, engelli dernek ve vakıflarla ilişkisinin azaldığı görülmüş, bunun sebepleri, iletişimsizlik, güven, sosyal yetersizlik, engellilik sorunlarında etkinsizlik gibi faktörlerden engelli bireylerin etkilendiği gözlemlenmiştir. Bu bulgular kapsamında engelli bireylerin, istihdamını kolaylaştırıcı ve hayata katılımlarının sağlanması için, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ‘’2030 Engelsiz Vizyon’’ politikası hedeflerine ulaşması için bu alana katkı sağlayarak, literatüre engellilik araştırmalarını geliştirmek, çoğaltmak amaçlanmıştır.