Radijaciono opterecenje pacijenata u konvencionalnoj dijagnostickoj radiologiji - analiza radioloske prakse u Srbiji

X-rays are by far most significant contributor to total population dose from man-made sources of radiation. Diagnostic reference levels provide frameworks to reduce variability. The aim of this study is to establish, for the first time, a baseline for national diagnostic reference levels in Serbia for the most common X-ray examination types. Dose estimates are based on measurements of kerma-area product and Entrance surface air kerma for at least ten patients for each examination type, in each of 16 randomly selected hospitals in Serbia. Mean, median and third quartile values of patient doses are reported. Results have shown wide variation of mean hospital doses. Entrance surface doses were compared with previously published diagnostic reference levels. Doses for all studied examination types except chest radiography were within European DRL. The reasons for dose variation are discussed. The findings emphasize the importance of regular patient dose measurement to ensure that patient doses are kept as low as reasonable achievable. Primena jonizujuceg zracenja u dijagnostickoj radiologiji je najznacajniji cinilac u ukupnom radijacionom opterecenju populacije. Dijagnosticki referentni nivoi obezbedjuju okvir za smanjenje varijabilnosti u ovoj oblasti. Cilj rada je da se odrede osnovne vrednosti nacionalnih dijagnostickih referentnih nivoa u Srbiji za najfrekventnije procedure u konvencionalnoj dijagnostickoj radiologiji. Procena doza zasnovana je na merenju proizvoda kerme i povrsine (KAP) i kerme na povrsini koze pacijenta (ESAK), za najmanje 10 pacijenata za svaku proceduru u 16 slucajno odabranih bolnica u Srbiji. Odredjene srednje vrednosti pacijentnih doza, medijane i trecih kvartila ukazuju na velike varijacije u izlozenosti pacijenata u razlicitim bolnicama. Izmerene vrednosti ESAK uporedjene su sa evropskim dijagnostickim referentnim nivoima. Analizirani su uzroci varijacija pacijentnih doza i mogucnosti za smanjenje radijacionog opterecenja populacije od dijagnosticke radiologije. Rezultati ukazuju i na znacaj redovnog merenja pacijentnih doza u dijagnostickoj radiologiji.