Meriç Delta Balıklarında Toksik Metal Birikimlerinin Değerlendirmesi: Muhtemel İnsan Sağlığı Riskleri

Meriç Deltası Türkiye’nin Trakya bölgesinde yer alan dünya çapında öneme sahip sulak alanlardan biridir. Delta içinde yer alan Gala ve Sığırcı gölleri, biyo-çeşitlilik bakımından Türkiye’nin önemli göllerindendir. Bu çalışmada Sığırcı ve Gala göllerinden elde edilen altı balık türünün (Carassius gibelio, Carassius carassius, Scardinius erythrophthalmus, Cyprinus carpio, Sander lucioperca ve Perca fluviatilis) kaslarındaki toksik ve esansiyel element (Li, B, Al, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Sb, Ba, Tl, ve Pb) konsantrasyonları tespit edilerek, bu elementlerin tüketimi ile ilişkili potansiyel insan sağlığı riskleri, yetişkinlerde “tahmini günlük tüketim (EDI)” dikkate alınarak değerlendirildi. Ayrıca, genel popülasyon için balık tüketim sıklığı dikkate alınarak, “hedef tehlike katsayısı (THQ)”, “tehlike indeksi (HI)” ve “kanserojen riski (CR)” değerleri belirlendi. Bu sonuçlara göre, tüm balık türlerin yenilebilir kaslarında Li, B, Cr, Co, Se, Tl, ve Pb için EDI değerleri genel olarak izin verilen günlük doz limitini aşmıştır. Ancak 1’in altında tespit edilen THQ ve HI değerleri kanserojen sağlık riskinin olmadığını göstermiştir. Ayrıca, As, Cr, Ni ve Pb için CR değerleri kabul edilebilir sınırlardadır. Sonuçlar, Sığırcı ve Gala göllerindeki balıkların kaslarındaki toksik element konsantrasyonlarının tüketiciler için önemli bir sağlık riski oluşturmadığını ortaya koymuştur. Meriç Delta is in the Thrace region of Turkey and it is one of the wetlands of worldwide importance. Sığırcı and Gala lakes are in the delta and they are two of Turkey's most important wetland in terms of biodiversity. In this study, toxic and essential element concentrations(Li, B, Al, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Sb, Ba, Tl, and Pb) in the muscles of six fish species (Carassius gibelio, Carassius carassius, Scardinius erythrophthalmus, Cyprinus carpio, Sander lucioperca, and Perca fluviatilis) obtained from Sığırcı and Gala lakes were determined and potential human health risks associated with the consumption of these elements were evaluated by calculating “estimated daily intake (EDI) in adults. In addition, considering the frequency of fish consumption for the general population, "target hazard quotient (THQ)", "hazard index (HI)" and "carcinogen risk (CR)" values were determined. According to these results, EDI values for Li, B, Cr, Co, Se, Tl, and Pb in all edible muscles of all fish species generally exceeded the allowable daily dose limi