Türk ve Rus Dillerinde Ateş Konseptinin Anlamları ve Çağrışımları Üzerine Bir İnceleme

Bir dile ait konseptin ya da konseptlerin çözümlenmesi, o dilin konuşulduğu toplumun kültürü ve dil dünya görüşü hakkında önemli veriler sunar. Halkların dünyayı algılama biçimleri ise başta deyimler ve atasözleri olmak üzere kültür dil bilimsel birimler aracılığıyla açıklanabilir. Araştırmamızın konusunu, ateş konseptinin Türk ve Rus halkları tarafından nasıl algılandığı sorunsalı oluşturmaktadır. Çalışmamızda söz konusu konseptin deyimler aracılığıyla dile nasıl yansıdığı ve her iki dilde ne tür anlamsal benzerlikler bulunduğu sorularına yanıt verilmesi amaçlanmıştır. İnceleme gerçekleştirilirken karşılaştırmalı-betimleyici yöntem, temel bileşenler analizi ve Rus araştırmacılar Zinaida D. Popova ve İosif A. Sternin’in konsept çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Yürütülen araştırma ışığında ateşin her iki kültürde kutsal sayılıp saygı duyulan ya da korkulan bir konsept olarak hem olumlu hem de olumsuz ortak bir anlam katmanına sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ateş konseptinin mitolojik, tarihsel, kültürel ve edebi alanlarda Türk ve Rus dillerinde çok anlamlı bir yapısının olduğu ve her iki dil üzerine yapılan karşılaştırmalı incelemede birbirine yakın anlamlar taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Kültür dil bilimi bağlamında gerçekleştirilen bu çalışmanın her iki toplumun kültürlerarası etkileşimine ve iletişimine olumlu katkı yapması hedeflenmektedir. The analysis of the concept or concepts of a language provides important data about the culture and linguistic worldview of the society in which that language is spoken. The way people perceive the world can be explained through cultural linguistic units, especially idioms and proverbs. The subject of our research is the problem of how the concept of fire is perceived by the Turkish and Russian peoples. This study aims to answer the questions of how the concept in question is reflected in the language through idioms and what kind of semantic similarities exist in both languages. The comparative-descriptive method, the principal component analysis, and the concept analysis method of Russian researchers Zinaida D. Popova and Iosif A. Sternin were used in the study. In light of the research carried out, it was determined that fire, as a concept that is considered sacred and respected or feared in both cultures, has both a positive and negative common semantic stratum. In addition, it was concluded that the concept of fire has a very meaningful structure within Turkish and Russian languages in mythological, hist