Bitlis İlinin Doğal Afet Çeşitliliğinin Değerlendirilmesi

Bitlis ili hem jeomorfolojik yapısından hem de iklimsel özelliklerinden dolayı doğal afet türlerinin sıklıkla yaşandığı bir coğrafyada bulunmaktadır. Ancak, bu coğrafyada günümüze kadar gerekli düzeyde afet çeşitliliği envanteri çalışmaları ve buna bağlı olarak risk olasılığı analizleri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışmada bir ilk olarak Bitlis ili sınırları içinde meydana gelmiş heyelan, çığ düşmesi, kaya düşmesi ve sel gibi çeşitli doğal afetlerin zamansal ve mekânsal analizi yapılmıştır. Doğal afetlerin meydana gelmesiyle oluşan zararlar da göz önüne alınarak risk değerleri hesaplanmış ve buna bağlı olarak risk sınıflandırması yapılmıştır. Risk analizleri yapabilmek amacıyla olasılık, şiddet ve frekans parametrelerinin kullanıldığı yöntemlerden biri olan Fine-Kinney yönteminden yararlanılmıştır. İş sağlığı güvenliği çalışmalarında sıklıkla kullanılan yöntem, doğal afetler risk analizleri için ilk defa bu çalışmayla uygulanmış ve bu nedenle çalışmanın amacına uygun olabilecek yeni bir ölçek oluşturmuş ve hesaplamalar yapılmıştır. Heyelan, kaya düşmesi ve çığ olaylarının eğimli topografyalara sahip aynı zamanda da bol yağış alan yerleşim alanlarında günlük hayatı tehdit edecek seviyede olduğu belirlenmiştir. Ülkemizde çığ düşmesi olayından zarar görebilmeye en meyilli il olan Bitlis için olası bir afet anında uygulanabilecek acil durum eylemlerinin gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, kaya düşmesi olaylarının yaşanma riskinin yüksek olduğu güney ilçelerde can ve mal kaybını önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin acilen alınması gerekmektedir. Diğer taraftan, sel olayların ise ciddi bir tehlike arz etmediği belirlenmiştir. Bitlis province is located on a geography where natural disasters occur frequently due both to their geomorphologic structure and climatic features. However, necessary studies for disaster diversity inventory and consequently risk probability analyses have not been performed so far. In this study, temporal and spatial analyses of various natural disasters such as landslides, avalanches, rockfalls and floods occurred in Bitlis province were performed. Considering the damages resulted from the natural disaster occurrences, risk scores were calculated for the classifications. In order to perform risk analyses, the Fine-Kinney method, which is a method that uses the parameters of probability, severity and frequency, was employed. In this study, the method which is frequently used in occupational health safety studies was applied to risk