Atık Döküm Kumları İçin Uygun Bertaraf Yönteminin Maliyet Analizi ile Belirlenmesi: Bursa Örneği

Türkiye’nin büyük ilk 500 sanayi kuruluşu içinde yer alan dökümhaneler, üretim prosesi sonrasında atık döküm kumlarının sürekli oluştuğu sektörlerdendir. Ekonomik değeri olan atık döküm kumları ülkemiz koşullarında yeterince değerlendirilemediğinden, fabrika alanlarında biriktirilmekte ya da düzenli depolama sahalarına gönderilerek geri kazanım sürecine dahil edilemeden heba edilmektedir. Oysaki genelde tehlikesiz türde olan atık döküm kumları, uygun şekilde yönetildiklerinde asfalt üretiminde agrega yerine alternatif hammadde olarak kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, Bursa ili Nilüfer ilçesinde yer alan 46.200 ton üretim kapasiteli bir dökümhaneden kaynaklanan atık döküm kumlarının direkt düzenli depolama sahasında bertaraf edilmesi yerine, çimento fabrikası ve asfalt plent tesisine gönderilerek geri kazanılması ve alternatif hammadde olarak kullanılmasının çevresel ve ekonomik değerlendirilmesi yapılmıştır. Atık döküm kumlarının nakliye dahil olmak üzere düzenli depolama sahasına gönderilmesi durumunda 851.989 TL (163.844 $), çimento fabrikasına gönderilmesi durumunda 1.097.620 TL (211.081 $) ve asfalt plent tesislerine gönderilmesi durumunda ise 35.431 TL (6.814 $) bertaraf maliyetinin olacağı hesaplamalar sonucunda bulunmuştur. Dökümhane için en ekonomik yöntemin asfalt plent tesisi olduğu belirlenmiş olup, bertaraf maliyetlerinin en aza indirilmesi ile atık döküm kumlarının üretildikleri yere en yakın ve en uygun tesise en hızlı şekilde gönderilerek hava, su ve toprak kirliliğine neden olan fabrika sahalarındaki uzun süre depolamaların önleneceği düşünülmektedir. Foundries located in Turkey’s first major 500 industrial companies, are among the sectors where waste foundry sands continuously existed. Waste foundry sands have economic value, but they are being accumulated in the foundry areas or send to landfills without being included in the recovery process, due to not being evaluated enough in our country’s conditions. However, waste foundry sands which are generally non-hazardous can be used as alternative raw material instead of aggregate in asphalt production when adequately managed. In this study, environmental and economic evaluation has been made for waste foundry sands from a foundry with a production capacity of 46.200 tons in Nilüfer, Bursa, which has been sent to landfill, cement factories and asphalt plant to be recycled or used as raw material instead of being sent directly for disposal. The cost of disposal, including the transportation