KIRGIZ ÇOÇUK ŞİİRİNDE SOVYET İDEOLOJİSİNİN YANSIMALARI

Erken çocukluk döneminden ergenliğe kadarki süreçte çocukların bilişsel ve zihinsel gelişimlerine uygun edebî eserleri ifade eden çocuk edebiyatı, Kırgız edebiyatında modern bir forma 1920’li yıllarda kavuşmuş ve çocuk edebiyatı ürünleri özellikle Rus edebiyatı üzerinden çeviriler yoluyla Kırgız edebiyatına girmiştir. Bu yıllardan itibaren Kırgız yazarlar pedagojiyi gözeterek çocuklara yönelik eserler kaleme almışlardır. 1940’lı yıllarda savaşın olumsuz tesirinin çocuk edebiyatına da sirayet etmesine rağmen yazarlar, çocuklara yönelik eserler vermeye devam etmiş, özellikle 1960 sonrası Kırgız çocuk edebiyatının gelişim yılları olarak değerlendirilmiştir. Çocuk edebiyatının eğitsel işlevinin bilincinde olan Kırgız yazarlar Sovyet edebiyatına paralel olarak Kırgız çocuk edebiyatında ideolojiyi öne çıkaran eserler kaleme almıştır. Dolayısıyla dönemin zihniyeti çocuk edebiyatı ürünlerinin zeminini oluşturmuştur. Kırgız çocuk edebiyatının ilk gelişim gösterdiği alan olarak şiir, bu yansımanın görüldüğü edebî türlerdendir. Bu çalışma çocuk, edebiyat ve ideoloji ilişkisi merkezinde başlangıçtan günümüze Kırgız çocuk edebiyatında Sovyet ideolojisinin yansımalarını değerlendirmektedir. Kırgız çocuk şiirinde Sovyet ideolojisinin nasıl yansıtıldığını, ideolojinin çocukların düşünce dünyasına nasıl nüfuz ettiğini ve bu eserlerin çocuklara nasıl toplumsal bir mesaj ilettiğini irdelemektedir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ile ele alınmıştır. Sonuç olarak ilk dönem ürünlerinden bağımsızlığa kadar Kırgız çocuk şiirinde ideal Sovyet insanının yaratılması uğruna şiirin ve çocukların ideolojik bir aygıt olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Sosyalist parti ve parti liderleri, komünizm, Ekim Devrimi ve devrimin neticeleri, özel mülkiyetin kaldırılması ve kolektif şuurun oluşması, kolhoz/sovhoz yaşantısı, emek ve emeğin önemi gibi konuların işlendiği bu şiirlerde çocuklara ideal yeni bir dünya tasavvuru ve yeni dünya görüşü oluşturulmuştur.