Sosyal Adaleti Anlamak: Eğitim Perspektifinden Akademik Bakış

Bu çalışmanın amacı, sosyal adalet kavramına ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri, önerileri ve algılarından yararlanılarak eğitimde sosyal adalet olgusunun incelenmesidir. Bu amaçla çalışmada, öğretim elemanlarının sosyal adalet ve toplumdaki sosyal adaletsizliğin giderilmesinde eğitimin rolüne ilişkin algıları, Türk eğitim sisteminin ve eğitim politikalarının sosyal adalet bağlamında değerlendirilmesine ilişkin görüşleri ve çözüm önerileri sosyal adalet olgusu temelinde değerlendirilmiştir. Nitel araştırma deseni ile yürütülen bu çalışmanın yöntemi olgubilimdir. Farklı üniversitelerin eğitim bilimleri bölümünde görev yapan 27 öğretim elemanından yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanan veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğretim elemanlarının sosyal adaleti en çok eşitliğe dayalı adalet şeklinde nitelendirdiği ve en sık toplumsal eşitliğe dayalı adalet olarak ifade ettikleri görülmektedir. Ayrıca öğretim elamanlarının büyük bir çoğunluğuna göre eğitim, bilinç oluşturarak, sosyal adaleti sağlayarak ve kaynak dağıtımını dengeleyerek toplumdaki sosyal adaletsizliğin giderilmesinde önemli rol oynamaktadır. Ancak öte yandan eğitimin sosyal adaletsizliği gidermenin tersine sosyal adaletsizliği tesis etmenin aracı olduğunu belirten öğretim elemanı görüşleri de bulunmaktadır. Bununla birlikte öğretim elemanlarının neredeyse tamamına yakını Türk eğitim sistemine dair sosyal adalet bağlamında olumsuz değerlendirmelerde bulunmuştur. Son olarak çözüm önerileri incelendiğinde ise, en yüksek oranda eğitime erişim, eşitlik, fırsat eşitliği, okul terki, çalışan çocuklar, eğitim hakkı, barınma problemi ve burslar gibi sosyal adaletin sağlanmasını destekleyen politikalar geliştirilmesi gerektiği görüşünü ortaya koydukları görülmektedir. Çalışma sonucunda, her vatandaşın özellikle toplumsal, hukuki, politik ve ekonomik olarak eşit haklara sahip olacağı, kaynakların eşit dağıtıldığı ve bütün bireylerin kendilerini güvende hissettiği bir toplum düzeninin sağlanması çözüm olarak görülmektedir. Bunun için de öncelikli olarak eğitimin, kamusal bir hizmet olarak devlet tarafından finanse edilmesi ve eğitime ayrılan kamu kaynaklarının artırılması yoluyla herkesin nitelikli eğitime eşit erişiminin sağlanmasının öncelikli politika olarak belirlenmesi önerilmektedir. The aim of this study is to examine the phenomenon of social justice in education by making use of the views, suggestions and perceptions of the lecturer